Ο παπαγάλος του Φλωμπέρ

[ 17 ] τε τους το επιβάλλουν οι ενοχές. Έχουν τη δικιά τους ζωή, όπως είναι φυσικό. «Ζωή! Ζωή! Nα καυλώνεις!» Τις προάλλες διάβαζα αυτή την αναφώνηση του Φλωμπέρ. Μ’ έκανε να νιώσω σαν πέτρινο άγαλμα με μπαλωμένο το μηρό. Τα βιβλία που δεν γράφτηκαν; Δεν αποτελούν λόγο για μετάνοια ή πίκρα. Ήδη υπάρχει υπερβολικός αριθμός βιβλίων. Εξάλλου, θυμάμαι το τέλος της Αισθηματικής αγωγής . OΦρεντε- ρίκ κι ο φίλος του ο Nτελοριέ αναπολούν τη ζωή τους. Η τε- λευταία και πιο αγαπημένη ανάμνησή τους αφορά την επί- σκεψή τους σ’ ένα μπορντέλο πριν από πολλά χρόνια, όταν πήγαιναν ακόμη σχολείο. Είχαν προγραμματίσει την επίσκε- ψη με κάθε λεπτομέρεια, είχαν κατσαρώσει τα μαλλιά τους ειδικά για την περίσταση, μέχρι που είχαν κλέψει λουλούδια για τα κορίτσια. Όταν όμως έφτασαν στο μπορντέλο, ο Φρε- ντερίκ δείλιασε, κι έτσι το ’βαλαν κι οι δυο στα πόδια. Αυτή ήταν η ωραιότερη μέρα της ζωής τους. Μήπως αυτό δεν είναι το πιο αξιόπιστο είδος απόλαυσης, υπαινίσσεται ο Φλωμπέρ, η απόλαυση της προσμονής; Ποιος έχει ανάγκη να ορμήσει στην ερημωμένη σοφίτα της ολοκλήρωσης; Την πρώτη μου μέρα την πέρασα τριγυρίζοντας στη Ρουέν, προσπαθώντας ν’ αναγνωρίσω μέρη της από την εποχή που είχα βρεθεί περαστικός το 1944. Μεγάλες περιοχές είχαν φυ- σικά βομβαρδιστεί και ισοπεδωθεί· έχουν περάσει σαράντα χρόνια κι ακόμη μπαλώνουν τον Καθεδρικό Nαό. Δεν βρήκα πολλά πράγματα για να χρωματίσω τις ασπρόμαυρες αναμνή- σεις. Την επομένη πήρα το αυτοκίνητο και πήγα δυτικά προς την Καν κι ύστερα βόρεια στις παραλίες. Ακολουθείς μια σει- ρά ανεμοδαρμένες τσίγκινες πινακίδες του Υπουργείου Με-