Όπου και να ταξιδέψω: Περπατώντας σε 24 πόλεις

17 μένου πηλού και από κάτω στη φρίζα της αυλόπορτας, έβλεπα ολο- ζώντανο το αρχικό θαλασσί χρώμα που έβρισκε κανείς σε πολλά νεο- κλασικά σπίτια, ιδίως σε εκείνα που ισορροπούσαν ανάμεσα σε μια λόγια και λαϊκή παράδοση. Αυτή η Σφίγγα στην Αγιά μου έφερε στον νου όσα έλεγε ο Αμερικα- νός φιλέλληνας αρχαιολόγος και συγγραφέας Kevin Andrews (1924- 1989) για τη νεοκλασική Αθήνα και θυμήθηκα μια μαυρόασπρη φωτο- γραφία στο βιβλίο του «Athens» (1967) με ανάλογες πήλινες μορφές σε νεοκλασική ταράτσα της πρωτεύουσας. Αυτές οι συγγένειες αναστατώ- νουν. Ασυναίσθητα, η κεραμική μορφή της Σφίγγας στην Αγιά μού έφερε στον νου και μια ακόμα μορφή, εκείνη την αδιόρατα αρ νουβό μάσκα, που είχα δει στου Ψυρρή, σε ένα εγκαταλελειμμένο διώροφο στην οδό Λεπενιώτου 30. Είναι αυτές οι ακροβασίες που ενθουσιάζουν και που αντλούν από μια αστείρευτη δεξαμενή αναφορών και τεκμηρίων. Αργό- τερα, καθώς περπατούσα στην Αγιά μού έκαναν εντύπωση ορισμένα ψη- λόκορμα πεύκα, λυγερά και αρχοντικά. Και αυτά μου προκάλεσαν συ- νειρμούς απίθανους. Έφερα στον νου τη φωτογραφία της οδού Βεραν- ζέρου με το μεγάλο, ομπρελωτό πεύκο που είχε βγάλει ο Φρεντ Μπουα- σονά γύρω στο 1910 (ανήκει στο αρχείο της Ριζαρείου). Έβλεπα τα πεύ- κα στην Αγιά και θυμόμουν ταυτόχρονα και τα ψηλά πεύκα που βρίσκο- νταν κάποτε Βασιλίσσης Σοφίας και Ακαδημίας, στην Αθήνα. Όλες αυτές οι διαδρομές πλέκονται μεταξύ τους και η μία βοηθάει την άλλην. Πλέκονται και ξεπλέκονται και γεννούν νευρώνες. Έβλεπα όλη την Ελλάδα χαρακωμένη από τα δίκτυα των συνειρμών και ανοι- κτή σε διάφορες προσεγγίσεις. Μνήμες από τα άγουρα χρόνια έφερναν εκείνη τη νεροποντή στα Ιωάννινα που ήρθε άξαφνα στον νου όταν μια δυνατή καλοκαιρινή μπόρα με είχε βρει απροστάτευτο στην Πάτρα. Στη Ναύπακτο είχα δει ένα από τα πιο αξιοπερίεργα κεραμικά επίκρανα σαν παραστάτες σε μια κόκκινη ξεφλουδισμένη πόρτα. Αντί για ανθέμια εί- χε φτερωτούς γρύπες, σαν δαιμονισμένες μορφές από τον Δυτικό Με- σαίωνα, που θύμιζαν όμως και τους γρύπες σε μαρμάρινα φουρούσια στη Σύρο, στην Τρίπολη, στην οδό Αιόλου ή ακόμα και τα ακρόπρωρα του Γαλαξιδιού. Όσο μου αρέσει η Πελοπόννησος, με την τόσο γλυκιά εκδοχή της ΒΛΕΠΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΞΑΝΑ