Σαίξπηρ: Όλη η αλήθεια για τη ζωή του

ΣΑΙΞΠΗΡ: ΟΛΗ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ 30 γατών του Χένρι Κοντέλ και Τζον Χέμινγκς, που συγκέντρωσαν μετά τον θάνατό του ολόκληρο σχεδόν το έργο του σε έναν τόμο, το περί- φημο Πρώτο Φόλιο , το οποίο αποτελεί εξαιρετικά αξιόπιστη πηγή. Και μάλιστα είμαστε πάρα πολύ τυχεροί που έχουμε τόσα έργα του Σαίξ- πηρ, γιατί τα περισσότερα έργα του 16ου και των αρχών του 17ου αιώνα έχουν χαθεί. Ελάχιστα χειρόγραφα οποιουδήποτε συγγραφέα σώθηκαν. Ακόμα και από τα θεατρικά που είχαν τυπωθεί τα περισ- σότερα έχουν εξαφανιστεί. Στη θεατρική σκηνή του Λονδίνου ανέβη- καν περίπου τρεις χιλιάδες έργα από τη γέννηση του Σαίξπηρ μέχρι το 1642, όταν οι Πουριτανοί έκλεισαν τα θέατρα, εκφράζοντας την αντίθεσή τους στη διασκέδαση. Το ογδόντα τοις εκατό από αυτά το ξέρουμε μόνο από τους τίτλους. Από την εποχή του Σαίξπηρ σώζονται τα κείμενα μόνο 230 περίπου έργων. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται και τα 38 του ίδιου του Σαίξπηρ – που είναι το δεκαπέντε τοις εκατό περίπου του συνόλου, δηλαδή ένα εξαιρετικά υψηλό ποσοστό. Ακριβώς επειδή σώζεται το μεγαλύτερο μέρος του συνολικού έργου του Σαίξπηρ είμαστε σε θέση να διαπιστώσουμε ότι ξέρουμε τόσο λίγα για τον άνθρωπο. Αν είχαν σωθεί μόνο οι κωμωδίες του, θα τον θεωρούσαμε μάλλον ρηχό. Αν είχαμε μόνο τα σονέτα, θα λέγαμε ότι ήταν άνθρωπος με σκοτεινά πάθη. Από τα υπόλοιπα έργα του θα μπορούσαμε να σκεφτούμε ότι αλλού εμφανίζεται αριστοκρατικός, αλλού εγκεφαλικός, μεταφυσικός, μελαγχολικός, μακιαβελικός, νευ- ρωτικός, ξέγνοιαστος, τρυφερός και άλλα πολλά. Ο Σαίξπηρ ήταν όλα αυτά – ως συγγραφέας βέβαια. Δεν έχουμε ιδέα τι ήταν ως άνθρωπος. Επειδή λοιπόν έχουμε ένα τόσο πλούσιο έργο, αλλά μέσα σε ένα τόσο φτωχό πλαίσιο, οι μελετητές επικεντρώνονται με μανία σε όσα μπο- ρούμε να γνωρίζουμε. Έχουν μετρήσει πόσες ακριβώς λέξεις έγραψε, έχουν καταγράψει όλες τις σημειώσεις και όλα τα σημαδάκια που έχουν βρεθεί. Μας πληροφορούν ότι τα έργα του Σαίξπηρ περιέχουν 138.198 κόμματα, 26.794 τελείες και 15.785 ερωτηματικά. Ότι ανα- φέρει τα αυτιά 401 φορές στα έργα του, ότι η έκφραση dunghill (κατά λέξη σωρός από κοπριά) 6 εμφανίζεται δέκα φορές και η λέξη dullard (βλακόμετρο) δύο. Ότι τα πρόσωπα στα έργα του αναφέρονται στην αγάπη 2.259 φορές και στο μίσος μόνο 183. Ότι χρησιμοποίησε την