Σαίξπηρ: Όλη η αλήθεια για τη ζωή του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΟΥΙΛΙΑΜ ΣΑΙΞΠΗΡ 23 ρετικά άβολο να μεταφέρεις αυτό το πακέτο και έπρεπε να χρησιμο- ποιήσει κανείς και τα δυο του χέρια. «Τα αρχεία είναι εξαιρετικά από πολλές απόψεις» μου είπε ο Τόμας. «Το δέρμα του προβάτου είναι απίστευτα ανθεκτικό υλικό, παρόλο που πρέπει να το χρησιμοποιείς με κάποια προσοχή. Στο χαρτί, για παράδειγμα, το μελάνι το απορ- ροφούν οι ίνες, ενώ στο δέρμα παραμένει στην επιφάνεια, όπως η κιμωλία στον πίνακα, κι έτσι σβήνεται σχετικά εύκολα». «Τον 16ο αιώνα το χαρτί ήταν επίσης καλής ποιότητας» συνέχισε. «Το έφτιαχναν από κουρέλια και δεν είχε πραγματικά καθόλου οξύ, επομένως διατηρήθηκε πολύ καλά». Όμως στα δικά μου μάτια, που δεν είμαι ειδικός, το μελάνι έμοια- ζε να έχει ξεθωριάσει, να έχει γίνει θολό σαν να βράχηκε και τα γράμματα ήταν στην ουσία αδύνατον να τα ξεχωρίσεις. Επιπλέον, το κείμενο δεν ήταν οργανωμένο έτσι που να διευκολύνει την ανά- γνωση με την πρώτη ματιά. Τόσο το χαρτί όσο και η περγαμηνή κόστιζαν ακριβά και επομένως όταν έγραφαν, δεν άφηναν ούτε σπι- θαμή ελεύθερη. Δεν υπήρχαν κενά μεταξύ των παραγράφων – δεν υπήρχαν δηλαδή παράγραφοι. Στο σημείο που τελείωνε μία κατα- χώριση άρχιζε η επόμενη, χωρίς επικεφαλίδες ή αρίθμηση για να ξεχωρίζουν μεταξύ τους. Είναι πολύ δύσκολο να καταλάβεις με μια ματιά τι περίπου λένε τα κείμενα. Για να διαπιστώσεις αν ένας τόμος περιέχει κάποια αναφορά σε κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο ή γε- γονός που σε ενδιαφέρει, πρέπει ουσιαστικά να διαβάσεις κάθε λέξη – κι αυτό δεν είναι εύκολη υπόθεση ούτε για τους ειδικούς, όπως ο Τόμας, γιατί εκείνα τα χρόνια ο καθένας έγραφε με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο. Οι ελισαβετιανοί δεν σχημάτιζαν μόνο τα γράμματα όπως ήθελε ο καθένας. Έκαναν ακριβώς το ίδιο και με την ορθογραφία. Τα εγχει- ρίδια καλλιγραφίας πρότειναν είκοσι διαφορετικούς –συχνά μάλιστα πολύ διαφορετικούς– τρόπους για να γράψεις συγκεκριμένα γράμμα- τα. Σύμφωνα λοιπόν με το γούστο του καθενός, το γράμμα d , για παράδειγμα, μπορούσε να μοιάζει με το νούμερο 8 , με ένα διαμάντι με ουρά, με έναν κύκλο που είχε ένα κοτσανάκι από πάνω ή με κάποιο άλλο από τα υπόλοιπα δεκαπέντε προτεινόμενα σχήματα. Το κεφαλαίο Α μπορούσε να μοιάζει με h , με o , με f, με s ή και με l – ουσιαστικά, κάθε γράμμα μπορούσε να μοιάζει σχεδόν με οποιοδήποτε άλλο. Σαν