Οκτώ μέρες στη Γιάλτα

«ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΜΕΓΑΛΟΙ» 51 μεθοδικός ως το κόκαλο, η αχανής μνήμη του Στάλιν απο­ τελούσε μια πραγματική βάση δεδομένων από την οποία αντλούσε…ό,τι χρειαζόταν…ώστε να επιτύχει τους στόχους του. Προετοιμαζόταν προσεκτικά για κάθε συνάντηση, με­ λετώντας κάθε ζήτημα που σκόπευε να θίξει. 56 Ο Σέργκο έλεγε επίσης πως, για να επιβάλει τη θέλησή του, ο Στάλιν ενθάρρυνε τους διάφορους κυβερνητικούς τομείς να καταγγέλλονται μεταξύ τους, και η υπηρεσία ασφαλείας του κράτους τού έδινε αναφορές για όλους. Χρησιμοποιούσε κρυμ­ μένα μικρόφωνα για να καταγράφει τις συνομιλίες των συνερ­ γατών του και «έστρεφε τον έναν εναντίον του άλλου. Ήταν μια πραγματική αυθεντία της τέχνης αυτής». 57 Σε ένα πιο προσωπικό επίπεδο, ο Αντρέι Γκρομίκο θυμόταν: Όταν έβλεπα τον Στάλιν να μιλάει, παρατηρούσα πάντα πόσο εκφραστικό ήταν το πρόσωπό του, και ειδικά τα μάτια του. Όταν επέπληττε ή διαπληκτιζόταν με κάποιον, ο Στάλιν συνήθιζε να τον καρφώνει ανηλεώς με το βλέμμα του και να μην το τραβάει από πάνω του. Το θύμα του κεραυνοβό­ λου αυτού βλέμματός του μάλλον ένιωθε εξαιρετικά άβολα. 58 Οι ξένοι διπλωμάτες, όμως, εκπλήσσονταν από τη φαινομενι­ κά γοητευτική συμπεριφορά του δικτάτορα, την απαλή του φωνή και το ότι, σε αντίθεση με άλλους, όπως ο Τσόρτσιλ, φαινόταν πάντα σαν να προτιμούσε να ακούσει αυτό που του έλεγαν παρά να μιλήσει ο ίδιος. Ακόμα κι αν ένα μέρος των εγκωμίων αυτών οφειλόταν στην ανάγκη να τα έχουν καλά με τον σύμμαχό τους κατά τη διάρκεια του πολέμου, στην πλειο