Οι αλήθειες των άλλων

32 ΝΊΚΟΣ ΘΈΜΕΛΗΣ Η Ερατώ, κόρη μεγαλέμπορα αλίπαστων από την Τραπε­ ζούντα, θυγατέρα γραμματιζούμενη με τρόπους και με προί­ κα, έχασε τα μυαλά της όταν κάποτε γνώρισε τον Μανόλη σ’ έναν γάμο. Χειρότερα από αυτήν παλάβωσε εκείνος, άρχισε να πηγαινοέρχεται ανάμεσα σε Κυδωνιές και Τραπεζούντα, να κουβαλάει χαμψιά παστά χειμώνα καλοκαίρι, λες και δεν είχαν κάθε μέρα φρέσκο ψάρι στο λιμάνι. Ζήτησε κάποτε το χέρι της Ερατώς, όμως ο πατέρας της του το αρνήθηκε, ο υποψήφιος γαμπρός –ένας μπακάλης– δεν του γέμιζε το μάτι. Κι έδιναν τα παρακάλια κι οι υποσχέσεις απ’ τη μια, τα όχι και οι προσβολές από την άλλη. Όμως ο Μανόλης δεν έλεγε να το βάλει κάτω, μήτε η καλή του να τον ξεγράψει. Κάποια χαράματα σαν τους πρωτόπλαστους που έφευγαν απ’ την Εδέμ εγκατέλειψαν την Τραπεζούντα ρίχνοντας πίσω τους μαύρη πέτρα. Στάθηκε σε όλη της τη ζωή δίπλα στον άνδρα της υποδειγματική γυναίκα, νοικοκυρά, μητέρα των παιδιών τους. Από τα χαρίσματά της όμως το πιο ξεχωριστό φάνηκε αλλού και αναδείχθηκε με το πέρασμα του χρόνου. Όταν γκρίζαραν τα μαλλιά της, αποκαλύφθηκε μια μαγευτική παραμυθού. Από τα χείλη της κρέμονταν η οικογένεια, η γειτονιά, όσοι τύχαινε να βρεθούν στις συναναστροφές της. Η αφηγηματική της ικανότητα δεν ήταν στην επανάληψη χιλιοειπωμένων παραμυθιών που περνούσαν από γενιά σε γενιά και από στόμα σε στόμα· κι αυτά υπήρχαν στις αφη­ γήσεις της, όμως δεν πολυμετρούσαν. Ούτε ήταν στη δεινό­ τητά της να αλλάζει τον τόνο της φωνής πότε στα χαμηλά