Οι αλήθειες των άλλων

26 ΝΊΚΟΣ ΘΈΜΕΛΗΣ και την Τραπεζούντα. Ο άλλος αδελφός, ο Ηλίας, είχε στα καλά τα χρόνια ένα βυρσοδεψείο με σαράντα χέρια στη δούλεψή του. «Μπορεί γι’ αυτό να τον φώναζαν ο Αλή Μπα­ μπάς και οι σαράντα κλέφτες» εξηγούσε αμήχανα αλλά και σκεφτικός ο παππούς στον εγγονό, όταν κατ’ επανάληψη επίμονα εκείνος τον τσιγκλούσε για το ασυνήθιστο παρα­ τσούκλι. Ο πιο μικρός αδελφός, ο κύριος Ιωακείμ, το στερνοπαίδι κατά τον παππού για τα δώδεκα χρόνια που τον χώριζαν από εκείνον, απόφοιτος της Ευαγγελικής Σχολής της Σμύρνης, ήταν έφορος στο γυμνάσιο· αξίωμα που έκανε υπερήφανη την οικογένεια, μια και αντλούσε κύρος πρόσθετο, έναν άλ­ λον αέρα απέναντι στην εύπορη και μορφωμένη κοινωνία των Κυδωνιών, όπως αποκαλούσε κυρίως αυτός το Αϊβαλί ή δεν δίσταζε σχεδόν προσβλητικά να διορθώνει όποιον απο­ ξεχνιόταν και ξεστόμιζε έναν τέτοιο βαρβαρισμό. Ανύπα­ ντρος ο Ιωακείμ, επιστρατευμένος δυο φορές, προχωρημέ­ νος σαραντάρης στον πόλεμο του ’14, εκτοπισμένος το ’17, με όλες τις κακουχίες και τις περιπέτειες να έχουν αφήσει ίχνη στο πρόσωπο και στο κορμί του, ζούσε υπό τη σκέπη και τη φροντίδα του μεγάλου αδελφού του. Τα άλλα δύο αδέλφια είχαν μικροπαντρευτεί και ζούσαν χωριστά με τα παιδιά και τα εγγόνια τους. Παρ’ όλα αυτά ο κόσμος τους λογάριαζε σαν μια οικογέ­ νεια, αφού ήταν γνωστό ότι στις μεγάλες αποφάσεις, στις δύσκολες στιγμές, κουμάντο έκανε ο κυρ Μανόλης. Φαινό­ ταν άλλωστε κι από το πώς στηνόταν η οικογένεια ζερβά και