Νεοελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία (Γ' Λυκείου)

ΘΕΩΡΗΤΙΚΌ ΜΕΡΟΣ NEOEΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ NΕΟΕΛΛΗΝΙΚΉ ΓΛΏΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΊΑ | Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ 23 I Πίνακας 1. Τρόποι και μέσα πειθούς ΤΡΟΠΟΙ ΠΕΙΘΟΥΣ ΜΕΣΑ ΠΕΙΘΟΥΣ Επίκληση στη λογική α. Επιχειρήματα : λογικές προτάσεις (προκείμενες) που λειτουργούν ως βάση για να οδηγηθούμε σε ένα συμπέρασμα β. Τεκμήρια : Παραδείγματα (καθημερινά ή ιστορικά), στατιστικά στοιχεία, αριθμητικά δεδομένα, έρευνες-μελέτες-πειράματα, νόμοι της φύσης (λ.χ. ο νόμος της βαρύτητας), ντοκουμέντα, μαρτυρίες κ.ά. (βλ. 5.1. Λογικά μέσα πειθούς) Επίκληση στο συναίσθημα α. Περιγραφή καταστάσεων β. Α φήγηση γεγονότων γ. Συναισθηματικά φορτισμένος λόγος (στίξη, ρηματικά πρόσωπα, υποτακτική και προστακτική έγκλιση, μεταφορική λειτουργία του λόγου) δ. Χιούμορ, ειρωνεία ε. Κινδυνολογία Επίκληση στο ήθος του πομπού α. Προβολή των θετικών στοιχείων της προσωπικότητας του πομπού (λ.χ. γνώση, εξειδίκευση, εμπειρία, εντιμότητα) β. Προβολή του κοινωνικού κύρους του πομπού (λ.χ. επιτυχία, γόητρο, καθιέρωση) Επίκληση στην αυθεντία α. Αποφθέγματα αναγνωρισμένων προσώπων (άμεσα σε ευθύ λόγο ή έμμεσα σε πλάγιο λόγο) β. Ρητά, γνωμικά, παροιμίες (λαϊκή σοφία) Επίθεση στο ήθος του αντιπάλου α. Αρνητικοί χαρακτηρισμοί για τις γνώσεις και ικανότητες του αντιπάλου β. Αρνητικοί χαρακτηρισμοί για το ήθος του αντιπάλου με στόχο την αποτροπή του δέκτη από την υποστήριξή του. 5.1 Λογικά μέσα πειθούς  Επιχείρημα και συλλογισμός Το οργανωμένο σύστημα προτάσεων που αποδεικνύει την αλήθεια μιας γνώμης ονομά- ζεται επιχείρημα . Το τυπικό επιχείρημα, σύμφωνα με τον ορισμό της λογικής, έχει την εξής μορφή: Μια σειρά προτάσεων/κρίσεων ( προκείμενες ) χρησιμεύουν ως βάση για την απο- δοχή μιας άλλης πρότασης ( συμπέρασμα ), η οποία ακολουθεί λογικά τις προκείμενες. Η διανοητική πορεία κατασκευής ενός επιχειρήματος, η μέθοδος δηλαδή με την οποία ο νους μας καταστρώνει ένα επιχείρημα, ονομάζεται συλλογισμός .