Νεοελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία (Γ' Λυκείου)

ΘΕΩΡΗΤΙΚΌ ΜΕΡΟΣ NEOEΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 18 NΕΟΕΛΛΗΝΙΚΉ ΓΛΏΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΊΑ | Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ I Τα εξηγητικά κείμενα διακρίνονται σε: • κοινές – προσωπικές εξηγήσεις • ερμηνευτικές εξηγήσεις • τεχνικές – επιστημονικές εξηγήσεις • εξηγήσεις μέσω παραδειγμάτων κ.ά. Τα γλωσσικά γνωρίσματα ενός εξηγητικού κειμένου είναι: • Ρήματα δράσης (συντηρώ, κατασκευάζω, επεξεργάζομαι κτλ.) σε ενεστώτα κυρίως χρόνο στις προσωπικές – τεχνικές εξηγήσεις και ρήματα νόησης στις ερμηνευτικές εξηγήσεις (συλλογίζομαι, επινοώ, αναλύω κτλ.). • Χρονικά και αιτιολογικά συνδετικά στοιχεία (καθώς, μόλις, πριν, αφού, επειδή κ.ά), ώστε να αποδώσουν αντίστοιχες σχέσεις (λ.χ. όταν οι…, τότε το…). 3.3 Οδηγίες Ως κοινωνική λειτουργία οι οδηγίες καθοδηγούν κάποιον στο τι και πώς να κάνει κάτι. Διακρίνονται σε: • διαδικαστικές (λ.χ. οδηγίες χρήσης) και • μη διαδικαστικές οδηγίες (λ.χ. συμβουλές προς αγρότες). Κύρια δομικά στοιχεία των διαδικαστικών οδηγιών είναι κατ’ αρχάς η αναφορά στον σκοπό της καθοδήγησης, έπειτα ένας κατάλογος με τα συστατικά/υλικά/μέσα που απαι- τούνται και τέλος η περιγραφή της εκτέλεσης, η περιγραφή δηλαδή των διαδοχικών βη- μάτων που επιτυγχάνουν την υλοποίηση του σκοπού. Οι μη διαδικαστικές οδηγίες έχουν κοινό στοιχείο με τις διαδικαστικές μόνο την αρχική αναφορά στον στόχο. Κατά τα άλλα, παρέχουν στον αναγνώστη μια σειρά από προτάσεις και επιλογές δράσης. Τα κείμενα που καθοδηγούν διακρίνονται σε: • κατευθυντήριες οδηγίες • εγχειρίδια • συμβουλές • συνταγές • οδηγίες χρήσης • πειράματα κ.ά. Τα γλωσσικά γνωρίσματα ενός καθοδηγητικού κειμένου είναι: • Ρήματα δράσης σε προστακτική, συνήθως, έγκλιση (λ.χ. μετακίνησε, εφάρμοσε, σχεδίασε…) αλλά και σε οριστική ή υποτακτική. • Χρονικά και τροπικά επιρρήματα και φράσεις , για να τοποθετηθούν οι δράσεις στη σωστή σειρά και να δοθούν πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο υλοποίησης του στόχου (λ.χ. αφού…, ακολούθως…, έπειτα…). • Υποθετικοί σύνδεσμοι, για να αποδοθεί η προκείμενη πάνω στην οποία θα στηριχτεί μια εντολή, απαγόρευση ή δήλωση (λ.χ. Στην περίπτωση που δεν λει- τουργήσει…). 3.4 Επιχειρηματολογία Ως κοινωνική διαδικασία στοχεύει να πείσει τους αναγνώστες να αποδεχτούν μια άποψη. Είναι από τα πιο απαιτητικά είδη, γιατί εμπερικλείει στοιχεία αιτιολόγησης/ερμηνείας και πειθούς.