Σκουριά και χρυσάφι: Νεγρεπόντε

16 Μ Α Ι Ρ Η Κ Ο Ν Τ Ζ Ο Γ Λ Ο Υ γάλακτου αδελφού και φίλου, γιου του πιο πλούσιου καπετάνιου των Ψαρών. Του Αντώνη του ομορφόπαιδου που φορούσε στραβά τον βελούδινο σκούφο και ήταν παλικάρι τρανό, έκαιγε καρδιές με τα νιάτα και την αντροσύνη του. Έτσι έλεγε η μάνα του Αγγελή, που τον αγαπούσε σαν δικό της γιο, τον είχε αναστήσει με το γάλα της, βλέπεις, γιατί η καπετάνισ- σα αρρώστησε όταν τον γέννησε, κι εκείνη, η Μαρώ, η μάνα του Αγγελή, είχε γεννήσει ένα νεκρό κοριτσάκι μια μέρα πριν έρθει στον κόσμο το καπετανόπουλο. Αν και φτωχιά κοπέλα η Μαρώ, ήταν σογιασμένη * , το ίδιο και ο άντρας της, κι αυτό είχε ανακουφίσει τους καπεταναίους – μικρό το νησί, λίγοι οι ανθρώποι, και έλαχε άλλη λεχώνα να μην υπάρχει για να βυζάξει το νιογέννητο. ΟΑντωνάκης ποτέ δεν ξέκοψε από το σπιτικό της Μαρώς κι ας στράγγισαν τα βυζιά της, τη μυρωδιά της αποζητούσε πιότερο από της μάνας του και όταν η φτωχιά γυναίκα, λίγα χρόνια μετά, απέ- κτησε τον γιο της –μεγάλη η δόξα του Κυρίου!–, τα παιδιά γινήκανε φίλοι, αδέλφια να λέμε καλύτερα, και ο Αγγελής της μεγάλωσε αγα- πώντας και θαυμάζοντας τον Αντώνη, τον αρχηγό, τον δάσκαλο, που του εμφύσησε στην ψυχή το όνειρο της λευτεριάς. Σαν έβγαλε χνούδι και ο Αγγελής στ’ απανώχειλό του, τα αγόρια γινήκανε και σταυραδέρφια κάτω από τον ίσκιο του γενοβέζικου κάστρου ** , ενώνοντας τα αίματά τους και παίρνοντας όρκο στον Θεό και στα κύματα του πελάγου, να μη χωρίσουν ποτέ. Και όσο άντρευαν, η ελπίδα να γενούν και κανονικά αδέλφια * Σογιασμένοι – ασόγιαστοι (κουγιουγλούδια): κοινωνικός διαχωρισμός των Ψαριανών, με κριτήριο την αποδεδειγμένη τιμιότητα και όχι τον πλούτο. Ασό- γιαστοι ήταν και οι ξένοι, οι μη Ψαριανοί. ** Παλαιόκαστρο: από τα μέσα του 14ου αιώνα τα Ψαρά, όπως και η Χίος, διοικούνταν από τους Γενουάτες της Μαόνα που έφτιαξαν το οχυρωματικό έργο.