Νέα σκοτεινή εποχή

ΧΑΣΜΑ 11 πλουσίων και φτωχών· στην κατάρρευση της πολιτικής και κοινωνικής συναίνεσης παγκοσμίως, που έχει ως αποτέλεσμα την άνοδο των εθνι­ κισμών, τις κοινωνικές διαιρέσεις, τις εθνικές διαμάχες και τους σκιώ­ δεις πολέμους· και σ’ ένα κλίμα που θερμαίνεται, και συνιστά υπαρξια­ κή απειλή για όλους μας. Σε όλο το εύρος των επιστημών και των κοινωνιών, της πολιτικής και της εκπαίδευσης, του πολέμου και του εμπορίου, οι νέες τεχνολο­ γίες δεν επαυξάνουν απλώς τις ικανότητές μας, αλλά τις διαμορφώνουν και τις κατευθύνουν ενεργητικά, τόσο για το καλύτερο όσο και για το χειρότερο. Το να σκεφτόμαστε τις νέες τεχνολογίες με διαφορετικούς τρόπους γίνεται πλέον όλο και πιο απαραίτητο, όπως όλο και πιο απα­ ραίτητο γίνεται το να είμαστε κριτικοί απέναντί τους, ώστε να συμμετά­ σχουμε ουσιαστικά στη διαμόρφωση και την καθοδήγησή τους. Εάν δεν κατανοήσουμε τον περίπλοκο τρόπο λειτουργίας των τεχνολογιών, τον τρόπο διασύνδεσης των τεχνολογικών συστημάτων και τον τρόπο με τον οποίο διαδρούν μεταξύ τους τα συστήματα των συστημάτων, τότε θα βρεθούμε ανήμποροι εντός τους, αφήνοντας ανοιχτό χώρο στις εγωιστικές ελίτ και τις απάνθρωπες επιχειρήσεις προκειμένου να αξιο­ ποιήσουν ευκολότερα τις δυνατότητές τους. Ακριβώς επειδή αυτές οι τεχνολογίες διαδρούν μεταξύ τους με αναπάντεχους και συχνά παρά­ ξενους τρόπους, και επειδή είμαστε πλήρως εμπλεκόμενοι μαζί τους, αυτή η κατανόηση δεν πρέπει να περιορίζεται στις πρακτικές πλευρές της λειτουργίας των πραγμάτων, αλλά χρειάζεται να επεκταθεί στο πώς έγιναν τα πράγματα, και στο πώς συνεχίζουν να λειτουργούν μέσα στον κόσμο με τρόπους που είναι συχνά αόρατοι και αλληλένδετοι. Αυτό που χρειάζεται δεν είναι η κατανόηση, αλλά ο εγγραμματισμός. O αληθινός εγγραμματισμός σχετικά με τα συστήματα συνίσταται σε κάτι πολύ περισσότερο απ’ την απλή κατανόηση, και μπορεί να γίνει αντιληπτός και να εφαρμοστεί με πολλαπλούς τρόπους. Η κατανόηση του συγκειμένου και των συνεπειών ενός συστήματος βρίσκεται πέραν της λειτουργικής του χρήσης. Αρνείται να δει την εφαρμογή του οποιου­ δήποτε συστήματος ως πανάκεια, επιμένοντας στην αλληλεξάρτηση των συστημάτων και στα εγγενή όρια της κάθε μεμονωμένης λύσης. Είναι εύγλωττος όχι μόνο στη γλώσσα ενός συστήματος, αλλά και στη μετα