Μπροστά σε αλλότριο ρόπτρο

| 31 και να βοηθήσει τους Έλληνες να την καταλάβουν. Παράλληλα, θεραπεύεται και η πληγή του. Θέμα του Φιλοκτήτη είναι η ηθική φιλονικία ανάμεσα στην πρακτική ωφέλεια και τις απαιτήσεις της τιμής. Στην τραγωδία αυτή έχουμε τρεις ανθρώπους δι- αφορετικούς από άποψη ηλικίας και χαρακτήρα. Ο Φιλοκτήτης είναι περήφα- νος και ηθικά σθεναρός, είναι όμως και βαθιά πληγωμένος και υποφέρει από τη μοναξιά και το σωματικό του πρόβλημα. Ο πολύτροπος Οδυσσέας θυσιάζει τους ηθικούς κανόνες στον βωμό της επιδίωξης του σκοπού του, όχι όμως για να ικανοποιήσει το προσωπικό του συμφέρον, αλλά το συμφέρον των συμπολε- μιστών του. Ο Νεοπτόλεμος, γεμάτος ευαισθησία και ευγένεια, βρίσκεται πα- γιδευμένος ανάμεσα στους δόλιους χειρισμούς τουΟδυσσέα και τον ανύποπτο και ακέραιο Φιλοκτήτη. Σ’ ένα μεγάλο μέρος του έργου ακολουθεί την παρα- πλανητική πολιτική του Οδυσσέα, υπακούοντας στην εμπειρία και το κύρος εκείνου, αλλά και συναισθανόμενος την ευθύνη του απέναντι στον στρατό των Ελλήνων. Συμπονά όμως τονΦιλοκτήτη για τη δυστυχία του και συγκινείται από την αφοπλιστική εμπιστοσύνη που του δείχνει. Τελικά, επικρατεί ο καλός και τίμιος χαρακτήρας του: απαρνείται την υποκρισία και συμπεριφέρεται προς τον Φιλοκτήτη με πραγματική φιλία και ειλικρίνεια, δίνοντας διέξοδο στην εσωτε- ρική του πάλη. Κεντρικός άξονας του έργου είναι ακριβώς αυτές οι ψυχολογικές μεταπτώ- σεις και εσωτερικές συγκρούσεις του Νεοπτόλεμου, ο οποίος πέφτει σε μια κατάσταση εξαιρετικής τραγικότητας: υπακούοντας στονΟδυσσέα παραβιάζει τη φύση του και αναλαμβάνει μια υποχρέωση που θα μπορούσε να την εκτελέ- σει μόνο αν κατέστρεφε τις αξίες με τις οποίες ήταν εμποτισμένος. Το έργο θα μπορούσε να θεωρηθεί δράμα της κληρονομικής ευγένειας, που δεν μπορεί να διαφθαρεί. Και από τον μύθο του Φιλοκτήτη εμπνεύστηκαν στη νεότερη εποχή πολλοί συγγραφείς. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν το έργο Philoctète του A. Gide, στο οποίο εκφράζονται οι προσωπικές ιδέες του συγγραφέα σχετικά με την αισθη- τική και την ηθική της τέχνης, και ο δραματικός μονόλογος Φιλοκτήτης του Γ. Ρίτσου, στον οποίο ο ποιητής εκφράζει τον προβληματισμό του για τα πολιτικά γεγονότα του καιρού του και την ιστορική μοίρα του ελληνισμού. [Δημοσιεύτηκε στο βιβλίο: Σοφοκλέους, Φιλοκτήτης – Αντιγόνη . Εισαγωγή Στάθης Κουτσούνης. Μετάφραση Χρίστος Τσάγκας, Οδός Πανός 1999]