Μπροστά σε αλλότριο ρόπτρο

Σοφοκλησ 30 | Από την άλλη πλευρά η Αντιγόνη, βυθισμένη σε ηθική μοναξιά, εκπροσωπεί τους αναλλοίωτους ηθικούς νόμους, που δεν κάνουν διακρίσεις στους νεκρούς. Η ανθρωπιά και η μεγαλειότητα της ψυχής της δεν πτοείται από τις απειλές του βασιλιά. Μπορεί ο θάνατος να είναι λυτρωμός από τη δυστυχισμένη ζωή της, αλλά η ανωτερότητα και η αποφασιστικότητά της δεν την απογυμνώνουν εντε- λώς από την ανθρώπινη υπόστασή της. Η Αντιγόνη δεν είναι υπεράνθρωπη, δεν είναι άτρωτη και υπερφυσική. Βαδίζει ζωντανή στον θάνατο με δική της επιλο- γή, θρηνεί όμως για τη ζωή που εγκαταλείπει, για τις χαρές του γάμου που δεν γεύτηκε, για την ντροπή του πατέρα της, για το μεγάλο αμάρτημά του, που εκείνη πληρώνει χωρίς να ευθύνεται. Κι ωστόσο η καρδιά της είναι γεμάτη αγά- πη. Είναι μια ηρωίδα τρυφερή και ασυμβίβαστη, γενναιότερη από τους συνηθι- σμένους ανθρώπους, που παλεύει μέσα στη μοναξιά που αξιώνει ο ηρωισμός της. Στον αντίποδά της βρίσκεται η Ισμήνη, η οποία αντιπροσωπεύει τον άνθρω- πο που είναι έτοιμος για τον συμβιβασμό, που λυγίζει στις δυσκολίες των μεγά- λων ηθικών απαιτήσεων. Ο μύθος της Αντιγόνης ενέπνευσε πολλούς συγγραφείς και στη νεότερη εποχή. Αναφέρουμε ενδεικτικά τον J. Αnouilh και τον B. Brecht, οι οποίοι έχουν συγγράψει ομότιτλα έργα. Ο Φιλοκτήτης , όψιμο έργο του Σοφοκλή, αντλεί το θέμα του από τον τρωικό μυθικό κύκλο. Διδάχθηκε το 409 π.Χ. και ο ποιητής κέρδισε και γι’ αυτό το έργο την πρώτη νίκη. Το θέμα τουΦιλοκτήτη το πραγματεύθηκαν και οι τρεις μεγάλοι της αττικής τραγωδίας. Ο Φιλοκτήτης, γιος του Ποίαντα και της Μεθώνης, έλαβε μέρος στην εκ- στρατεία κατά της Τροίας επικεφαλής επτά πλοίων με Θεσσαλούς πολεμιστές. Στον δρόμο για την Τροία οι Έλληνες αγκυροβόλησαν στην έρημη Λήμνο, προκειμένου να επισκεφθούν το ιερό της Αθηνάς. Εκεί, μια δηλητηριώδης ύδρα, φύλακας του ιερού, δάγκωσε το πόδι τουΦιλοκτήτη –εκδίκηση της Ήρας για τη βοήθεια που εκείνος είχε προσφέρει στον Ηρακλή, νόθο γιο του Δία. Λόγω της δυσωδίας της πληγής και των κραυγών από τον πόνο ο Φιλοκτήτης εγκαταλείφθηκε με προτροπή του Οδυσσέα στο νησί. Δέκα χρόνια μετά οι Έλληνες μαθαίνουν από χρησμό ότι η Τροία δεν θα πέσει χωρίς το ανίκητο τόξο του Ηρακλή, το οποίο είχε χαρίσει στον Φιλοκτήτη, που ήταν και ο μόνος που μπορούσε να το χρησιμοποιήσει. Αποφασίζεται λοιπόν να πάει στη Λήμνο ο Οδυσσέας με τον Νεοπτόλεμο, γιο του Αχιλλέα, για να πάρουν το ηράκλειο τόξο και τα βέλη με κάθε μέσο. Ο Φιλοκτήτης, πικραμένος από τη σκληρή στάση των συμπατριωτών του, αρνείται να τα δώσει, αλλά με την παρέμβαση του Ηρακλή, ως από μηχανής θεού, πείθεται να τους ακολουθήσει στην Τροία