Μικρή ιστορία περί των πάντων (σχεδόν)

ΠΏΣ ΝΑ ΦΤΙΆΞΕΤΕ ΈΝΑ ΣΎΜΠΑΝ 25 χει άφθονη θερμότητα, δέκα δισεκατομμύρια βαθμοί, επαρκής για να εκκινήσει τις πυρηνικές αντιδράσεις που σχημάτισαν τα ελαφρύτερα στοιχεία – κυρίως υδρογόνο και ήλιον, καθώς και μια πρέζα (κάπου ένα άτομο ανά εκατό εκατομμύρια) λιθίου. Μέσα σε τρία λεπτά παρά­ χθηκε το 98% της υπαρκτής ύλης, από τότε και για πάντα. Διαθέτουμε πλέον ένα σύμπαν. Πρόκειται για ένα μέρος γεμάτο εκπληκτικές, απο­ λαυστικές δυνατότητες – κι επιπλέον είναι όμορφο. Και όλα αυτά έγιναν στον χρόνο που συνήθως απαιτείται για να φτιάξουμε ένα σάντουιτς. Το πότε ακριβώς έγινε αυτό αποτελεί αντικείμενο συζήτησης. Οι κοσμολόγοι διαφωνούσαν επί μακρόν για το αν η στιγμή της δημιουρ­ γίας ήταν πριν από 10 δισεκατομμύρια χρόνια ή το διπλάσιο, ή κάτι ανάμεσα. Μοιάζουμε να οδεύουμε προς έναν συμβιβασμό στα 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια, όπως όμως θα δούμε και αργότερα, αυτά τα πράγματα είναι διαβόητα δύσκολο να υπολογιστούν. Το μόνο που μπο­ ρούμε να πούμε είναι πως σε μια απροσδιόριστη στιγμή του απώτατου παρελθόντος, για άγνωστους λόγους, υπήρξε ένα χρονικό σημείο γνωστό στην επιστήμη ως t=0. Πλέον βρισκόμασταν καθ’ οδόν. Υπάρχουν φυσικά πάρα πολλά πράγματα που δεν γνωρίζουμε, και πολλά από όσα νομίζουμε ότι γνωρίζουμε δεν είναι πολύς καιρός που τα γνωρίζουμε – ή που πιστεύουμε ότι τα γνωρίζουμε. Ακόμα και η έννοια της Μεγάλης Έκρηξης είναι σχετικά πρόσφατη. Η ιδέα άρχισε να κυκλοφορεί γύρω στα 1920, όταν την πρότεινε επιφυλακτικά ο Georges Lemaître, ένας βέλγος ιερέας και διανοούμενος. Ωστόσο δεν εντάχθηκε ενεργά στην κοσμολογία παρά μόνο στα μέσα της δεκαετίας του 1960, όταν δύο νεαροί ραδιοαστρονόμοι έκαναν τυχαία μια συ­ ναρπαστική ανακάλυψη. Τα ονόματά τους ήταν Arno Penzias και Robert Wilson. Το 1965 προσπαθούσαν να χρησιμοποιήσουν μια τεράστια κεραία τηλεπικοι­ νωνιών που ανήκε στα εργαστήρια Μπελ του Χόλμντελ στο Νιου Τζέρ­ σεϊ, όμως είχαν προβλήματα με έναν διαρκή θόρυβο υποβάθρου –ένα σταθερό σφύριγμα σαν ατμός– που καθιστούσε αδύνατη την οποιαδή­ ποτε πειραματική εργασία. Ο θόρυβος ήταν αδιάκοπος και συγκεχυ­ μένος. Προερχόταν από όλα τα σημεία του ουρανού, μέρα και νύχτα, όλες τις εποχές του χρόνου. Επί έναν ολόκληρο χρόνο, οι νεαροί