Μικρή ιστορία περί των πάντων (σχεδόν)

ΠΏΣ ΝΑ ΦΤΙΆΞΕΤΕ ΈΝΑ ΣΎΜΠΑΝ 33 πρέπει. (Πληροφοριακά, τα τρία προαναφερθέντα πιθανά σύμπαντα είναι αντίστοιχα γνωστά ως κλειστό, ανοικτό και επίπεδο.) Κάτι για το οποίο όλοι μας έχουμε αναρωτηθεί κάποια στιγμή είναι το εξής: τι θα συνέβαινε αν ταξιδεύαμε μέχρι την άκρη του σύμπαντος και, ούτως ειπείν, βγάζαμε το κεφάλι μας πίσω από την κουρτίνα των παρασκηνίων; Πού θα βρισκόταν το κεφάλι μας αν δεν ήταν πια μέσα στο σύμπαν; Τι θα βρίσκαμε πέρα από αυτό; Η απογοητευτική απάντηση είναι ότι ποτέ δεν θα μπορέσουμε να φτάσουμε στην άκρη του σύμπαντος. Κι αυτό όχι επειδή θα απαιτούνταν πολύς χρόνος για να φτάσουμε ως εκεί –παρόλο που φυσικά θα απαιτούνταν–, αλλά επειδή, ακόμα κι αν ταξιδεύατε προς τα έξω, όλο και πιο έξω, σε ευθεία γραμμή, πεισματικά και αδιάκοπα, δεν θα φτάνατε ποτέ σ’ ένα εξωτερικό σύνορο. Αντίθετα, θα επιστρέφατε στο σημείο από το οποίο εκκινήσατε (οπότε, όπως είναι λογικό, μάλλον θα απογοητευόσασταν από το εγχείρημα και θα τα πα­ ρατούσατε). Η αιτία είναι ότι το σύμπαν, σύμφωνα με τη θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν (στην οποία θα εντρυφήσουμε εν καιρώ), καμπυλώνει κατά τρόπο που δεν μπορούμε εύκολα να φανταστούμε. Προς το παρόν, αρκεί να γνωρίζουμε ότι δεν περιφερόμαστε άσκοπα μέσα σε κάποια τεράστια, αιωνίως διογκούμενη φυσαλίδα. Το σύμπαν καμπυλώνεται κατά τρόπο που του επιτρέπει να είναι απέραντο και συ­ νάμα πεπερασμένο. Στην πραγματικότητα δεν μπορούμε καν να πούμε ότι το σύμπαν διογκούται διότι, όπως επισημαίνει ο νομπελίστας φυσι­ κός Steven Weinberg, «τα ηλιακά συστήματα και οι γαλαξίες δεν διο­ γκούνται και το ίδιο το διάστημα δεν διογκούται». Το σωστότερο θα ήταν να πούμε ότι οι γαλαξίες απομακρύνονται μεταξύ τους. Το θέμα αποτελεί πρόκληση για τη διαίσθησή μας. Όπως παρατήρησε κάποτε ο βιολόγος J.B.S. Haldane: «Το σύμπαν δεν είναι απλώς πιο αλλόκοτο από όσο υποθέτουμε. Είναι πιο αλλόκοτο από όσο μπορούμε να υποθέσουμε». τη σούπα τους: στο πρώτο πιάτο είναι πολύ κρύα, στο δεύτερο πολύ ζεστή, στο τρίτο έχει την κατάλληλη θερμοκρασία. Με βάση αυτό το περιστατικό, στην αγγλοσαξονική βιβλιογραφία ο όρος «Goldilocks» χρησιμοποιείται (μεταξύ άλλων, στα οικονομικά, την αστρονομία, τη θεωρία της πολυπλο­ κότητας, τη θεωρία παιγνίων, τη βιολογία) για να περιγράψει ένα φαινό­ μενο που εξελίσσεται υπό ιδανικές συνθήκες. (Σ.τ.Μ.)