Μια ιστορία του 20ού αιώνα: Ο αιώνας των μεγάλων αλλαγών

22 του Μπουρντέν περιγράφοντας τη βομβιστική ενέργεια ως «αιματο- βαμμένη ανοησία τόσο παιδαριώδη, που είναι αδύνατον να κατανοή­ σουμε τις αιτίες της με οποιοδήποτε λογικό ή ακόμα και παράλογο τρόπο σκέψης […] Παραμένουμε άναυδοι με το γεγονός ότι κάποιος άνθρωπος έγινε κομμάτια για ένα τίποτα, για κάτι που δεν μοιάζει ούτε αμυδρά με κάποια ιδέα, αναρχική ή άλλη». To ζήτημα που δυσκολευόταν να κατανοήσει ο Κόνραντ δεν ήταν η πολιτική στόχευση του Μπουρντέν. Η σημασία του όρου «αναρχι- σμός» άλλαξε τον τελευταίο αιώνα, έτσι σήμερα τον αντιλαμβανόμα- στε συνήθως ως απουσία κανόνων εξαιτίας της οποίας ο καθένας κάνει ό,τι του αρέσει. Την εποχή του Μπουρντέν ο αναρχισμός επι- κεντρωνόταν μάλλον στην απόρριψη πολιτικών δομών παρά σε αιτήματα περί ανεμπόδιστης προσωπικής ελευθερίας. Οι αναρχικοί του 19ου αιώνα δεν διεκδικούσαν το δικαίωμα στην πλήρη ελευθε- ρία αλλά το δικαίωμα να μην είναι υπό έλεγχο. Δεν αναγνώριζαν «ούτε θεούς ούτε αφέντες», όπως έλεγε ένα σύνθημά τους. Σύμφωνα με τη χριστιανική θεολογία, διέπρατταν το αμάρτημα της αλαζονείας. Αντιπροσώπευαν τον εξεγερμένο Σατανά και ανακαλούσαν στη μνή- μη τον λόγο της εκδίωξής του από τον Παράδεισο: non serviam (δεν θα υπηρετήσω). Η σύγχυση του Κόνραντ δεν προκλήθηκε από την επιθυμία του Μπουρντέν να εξαπολύσει βομβιστική επίθεση. Το επεισόδιο έγινε σε μια περίοδο έξαρσης των βομβιστικών επιθέσεων των αναρχι- κών, η οποία άρχισε με τη δολοφονία του τσάρου της Ρωσίας Αλέ- ξανδρου Β΄ το 1881 και τελείωσε με το ξέσπασμα του Α΄ Παγκό- σμιου πολέμου. Αυτό το κύμα βομβιστικών επιθέσεων οφειλόταν στην ευκολία με την οποία μπορούσε να βρει κάποιος δυναμίτη και στην αντίληψη των αναρχικών περί «έμπρακτης προπαγάνδας», σύμφωνα με την οποία οι ατομικές πράξεις βίας ήταν ωφέλιμες αυτές καθαυτές επειδή ενέπνεαν και άλλους. Για να δώσουμε ένα