Μια ιστορία του 20ού αιώνα: Ο αιώνας των μεγάλων αλλαγών

40 σχέση με ένα συγκεκριμένο πλαίσιο αναφοράς, και αυτή η απόστα- ση μπορεί να είναι διαφορετική όταν μετριέται υπό άλλα πλαίσια αναφοράς. Όμως τα προβλήματά μας μόλις τώρα αρχίζουν. Πόση ώρα έκα- νε το λουκάνικο να πέσει; Είναι προφανές ότι ένα λουκάνικο που διανύει πάνω από 1,5 μέτρο κάνει περισσότερη ώρα από εκείνο που πέφτει κάτω αφού διανύσει ακριβώς 1,5 μέτρο. Αυτό μας οδηγεί κάπως αμήχανα στο συμπέρασμα ότι η πτώση του λουκάνικου διάρ- κεσε λιγότερο υπό την οπτική γωνία του Αϊνστάιν παρά υπό την οπτική γωνία του ποντικιού. Καθώς ζούμε έχοντας ένα μόνιμο, σταθερό σημείο του εδάφους κάτω από τα πόδια μας, πιστεύουμε ότι υπάρχει ένας συνεχής, κα- θολικός χρόνος που περνά χωρίς να γίνεται άμεσα αισθητός. Ας φανταστούμε τους ανθρώπους που πηγαίνουν καθημερινά στη δου- λειά τους διασχίζοντας τη Γέφυρα του Γουέστμινστερ του Λονδίνου, με το κτίριο των Δύο Βουλών και το ρολόι του Μπιγκ Μπεν αποπά- νω τους. Το ρολόι είναι ψηλά, πάνω από τους κουστουμαρισμένους περαστικούς αποκάτω του, και δείχνει το πέρασμα του χρόνου υπα- κούοντας σε μια απόλυτη κανονικότητα, ανεπηρέαστο από τη ζωή των ανθρώπων κάτω. Το ίδιο διαισθανόμαστε ότι πρέπει να συμ- βαίνει και με τον χρόνο. Είναι έξω από τον έλεγχό μας και ανεπη- ρέαστος από ό,τι κάνουμε. Όμως ο Αϊνστάιν αντιλήφθηκε ότι αυτό δεν ίσχυε. Ο χρόνος, όπως και ο χώρος, διαφοροποιείται ανάλογα με τις συνθήκες. Όλα αυτά μας αφήνουν με την εντύπωση ότι η κατάσταση είναι περίπλοκη. Οι μετρήσεις του χρόνου και του χώρου διαφέρουν ως προς το αποτέλεσμα ανάλογα με το πλαίσιο αναφοράς το οποίο χρη- σιμοποιούμε, αλλά δεν υπάρχει «σωστό» ή «απόλυτο» πλαίσιο ανα- φοράς στο οποίο να μπορούμε να βασιστούμε. Το παρατηρούμενο εξαρτάται, εν μέρει, από τον παρατηρητή. Από μια πρώτη ματιά,