Μια ιστορία του 20ού αιώνα: Ο αιώνας των μεγάλων αλλαγών

32 Χρειαζόταν να διακρίνεται κανείς από σπάνια, νεανική αλαζονεία για να διανοηθεί και μόνο αυτό που θα κατάφερνε σύντομα ο Αϊνστάιν. Νιώθοντας την αγάπη της Μάριτς να ενισχύει την αυτοπεποίθησή του και απολαμβάνοντας την πνευματική ελευθερία την οποία δεν θα είχε αν είχε βρει θέση στο πανεπιστήμιο, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε το σύμπαν. «Τι κάνεις, λοιπόν» έγραφε ο Αϊνστάιν στον φίλο του Κόνραντ Χά- μπιχτ τον Μάιο του 1905 «παγωμένη φάλαινα, καπνιστή και αποξη- ραμένη ψυχή; Έχει πέσει τόσο βαριά σιωπή ανάμεσά μας, που νιώ- θω σχεδόν σαν να διαπράττω ιεροσυλία απασχολώντας σε με μια επουσιώδη ασυναρτησία…» Η «επουσιώδης ασυναρτησία» που ακολουθούσε στο γράμμα ήταν η ανέμελη παρουσίαση από τον Αϊνστάιν των τεσσάρων εργα- σιών με τις οποίες ασχολούνταν τότε. Καθεμία από αυτές ήταν κι ένα επίτευγμα που θα εκτόξευε τη σταδιοδρομία του. Δυσκολεύεται να πιστέψει κανείς ότι πραγματοποίησε και τις τέσσερις εργασίες σε τόσο σύντομο διάστημα. Οι ιστορικοί της επιστήμης συνηθίζουν να χαρακτηρίζουν το 1905 «το έτος των θαυμάτων» του Αϊνστάιν. Και δεν χρησιμοποιούν συχνά οι ιστορικοί της επιστήμης τη λέξη «θαύμα». Οι εργασίες του Αϊνστάιν το 1905 θυμίζουν τα επιτεύγματα του Ισαάκ Νεύτωνα το 1666, όταν εξαιτίας της πανώλης έκλεισε το Πα- νεπιστήμιο του Κέμπριτζ και ο Νεύτων επέστρεψε στο σπίτι της μη- τέρας του στην αγροτική περιοχή του Λίνκολνσερ. Αξιοποίησε τον χρόνο του για να αναπτύξει τον λογισμό, μια θεωρία των χρωμάτων και τους νόμους της βαρύτητας, επιτεύγματα που τον κατέστησαν τη μεγαλύτερη επιστημονική ιδιοφυΐα της Βρετανίας μέχρι σήμερα. Το επίτευγμα όμως του Αϊνστάιν είναι ακόμα πιο εντυπωσιακό, αν λά- βουμε υπόψη μας ότι δεν τεμπέλιαζε κάτω από μηλιές αλλά εργαζό-