Μια ιστορία του 20ού αιώνα: Ο αιώνας των μεγάλων αλλαγών

28 ποίθηση. Διέθεταν ένα σταθερό πλαίσιο γνώσεων που επιδεχόταν περαιτέρω προσθήκες και βελτιώσεις. Σύμφωνα με την περίφημη παρατήρηση του λόρδου Κέλβιν σε μια διάλεξη το 1900, «τώρα πια δεν υπάρχει τίποτα άλλο να ανακαλύψουμε στη φυσική. Αυτό που απομένει μόνο είναι οι όλο και πιο ακριβείς μετρήσεις». Απόψεις αυτού του είδους ήταν αρκετά διαδεδομένες. «Οι πιο σημαντικοί θεμελιώδεις νόμοι και τα κυριότερα φαινόμενα της φυσικής επιστή- μης έχουν ανακαλυφθεί» έγραφε το 1903 ο γερμανοαμερικανός φυ- σικός Άλμπερτ Μίχελσον «και αυτοί οι νόμοι είναι τόσο στέρεα εδραιωμένοι, που η πιθανότητα να αντικατασταθούν ως συνέπεια νέων ανακαλύψεων είναι εξαιρετικά μικρή». Λέγεται πως το 1888 ο αστρονόμος Σάιμον Νιούκομπ ισχυρίστηκε ότι «πιθανόν πλησιά- ζουμε στο όριο της δυνατής γνώσης μας για την αστρονομία». Ο δάσκαλος του μεγάλου γερμανού φυσικού Μαξ Πλανκ, με το υπέροχο όνομα Φίλιπ φον Γιόλι, τον είχε συμβουλεύσει να μην ακολουθήσει σπουδές φυσικής επειδή «έχουν ανακαλυφθεί σχεδόν τα πάντα και το μόνο που απομένει είναι να γεμίσουμε μερικές μικρές τρύπες». Ο Πλανκ απάντησε ότι δεν επιθυμούσε να ανακαλύψει νέα πράγματα αλλά απλώς να κατανοήσει καλύτερα τις γνωστές θεμελιώ­ δεις αρχές που διέπουν το πεδίο αυτό. Μη γνωρίζοντας ίσως το παλιό ρητό πως όταν ο άνθρωπος κάνει σχέδια ο Θεός γελάει, ο Πλανκ θα γινόταν ο ιδρυτής της κβαντικής φυσικής. Οι επιστήμονες προσδοκούσαν βέβαια μερικές νέες ανακαλύψεις. Το έργο του Μάξγουελ στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα υποδείκνυε πως θα ανακαλύπτονταν νέες μορφές ενέργειας, αλλά οι επιστήμονες ανέμεναν ότι αυτές θα εναρμονίζονταν με τις εξισώσεις του Μάξ­ γουελ. Ο περιοδικός πίνακας του Μεντελέγεφ έδειχνε ότι κάπου υπήρχαν άγνωστες μορφές ύλης, οι οποίες περίμεναν να ανευρεθούν και να αποκτήσουν όνομα, αλλά υποσχόταν επίσης ότι αυτές οι νέες ουσίες θα εντάσσονταν πλήρως στον περιοδικό πίνακα και θα υπά-