Μήτρα: Εκεί που αρχίζουν όλα

ΜΗΤΡΑ 25 νη διασταύρωση της Παιδιατρικής, της Μαιευτικής και του μισογυνι- σμού. Η ιδέα ότι η επαφή με τα γεννητικά όργανα της μητέρας συντελεί στο να αποικιστεί το έμβρυο –να μολυνθεί, θα μπορούσε να πει κανείς– πρέπει να ήταν για το ανδροκρατούμενο επιστημονικό κατεστημένο των αρχών του εικοστού αιώνα μια αναμφισβήτητη, και απολύτως αναμενόμενη, αλήθεια. Ωστόσο, όπως γνωρίζει κάθε ενθουσιώδης μελετητής της επιστήμης –ή ακόμα και κάθε απλός παρατηρητής της κοινωνίας–, η αλήθεια αλ- λάζει συνεχώς μορφές και εξελίσσεται ανάλογα με τις αξίες και ανησυ- χίες του εκάστοτε τόπου και χρόνου. Το μοντέλο της άσηπτης μήτρας κυριάρχησε για πολλά χρόνια, ωστόσο, στις αρχές του 21ου αιώνα, η επιστήμη και η κοινωνία είχαν εξελιχθεί αρκετά, ώστε να εξετάσουν μια διαφορετική αλήθεια: ότι η μήτρα δεν είναι μια κρυστάλλινη σφαίρα –ψυχρή και ξηρή–, αλλά ένα περιβάλλον με πλούσια παρουσία ζωής. Η ζωή εντός της μήτρας, όπως πιστεύουν πολλοί επιστήμονες σή- μερα, δεν περιορίζεται στους εννέα μήνες της κύησης. Ακόμα και η μη κυοφορούσα μήτρα –η αδρανής μήτρα, η μήτρα που αγνοήθηκε για τόσο καιρό– αποτελεί εστία μιας ευδοκιμούσας χλωρίδας: δισεκατομ- μυρίων ενδημικών μικροοργανισμών, από βακτήρια, ζυμομύκητες και άλλους μύκητες, μέχρι ιούς, με πλατιά επίδραση στην υγεία της γυναί- κας, από τη γονιμότητα ως το ανοσοποιητικό της σύστημα και την προδιάθεση για εμφάνιση καρκίνου. Όπως μας τραγουδά η Ντόλι Πάρ- τον: «Η μαγεία είναι μέσα σου. Δεν υπάρχει κρυστάλλινη σφαίρα». 4 Για να καταλάβουμε πώς εξελίχθηκε η μήτρα στη φαντασία των επιστη- μόνων από μικροβιακή έρημος σε μητρόπολη που σφύζει από ζωή, πρέπει αρχικά να επιστρέψουμε στο γνώριμό μας πλέον μηκώνιο. Στις αρχές του 21ου αιώνα, ήταν πλέον δυνατό, χάρη στις νέες τεχνολογίες, να ανιχνευθούν μικροοργανισμοί από μικροσκοπικά θραύσματα υπο- λειμματικού γενετικού υλικού. Εξοπλισμένοι με αυτά τα εξελιγμένα εργαλεία και τις νέες τεχνικές, οι ερευνητές έστρεψαν ξανά την προσο- χή τους στα κόπρανα του νεογέννητου, με πολύ ενδιαφέροντα αποτε- λέσματα: σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς του Escherich, του Tissier και των πολυάριθμων ακολούθων τους, οι κυνηγοί μικροβίων της νέας