Μητέρες: Μια αντισυμβατική ιστορία

Η ΜΗΤΡΟΤΗΤΑ ΩΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 23 Οποτεδήποτε και οπουδήποτε κι αν συντελέστηκε η μετάβαση αυτή σε σχέση με το μέγεθος της οικογένειας, οι γυναίκες κέρδισαν σε υγεία και έλεγχο, τόσο σε σχέση με το σώμα τους όσο και σε σχέση με τον χρόνο τους. Έφτασαν μάλιστα να ορίζουν το ιδανικό μέγεθος της οικο- γένειας με ακριβή και συγκεκριμένα νούμερα. Η Έστερ Άτλι, μια γυ- ναίκα από την ελίτ της Πενσιλβάνια, μπορεί και να είχε αξιολογήσει την αλλαγή αυτή ως βελτίωση της μοίρας της. Τη δεκαετία του 1780 είχε καταγράψει τη στενοχώρια της για το γεγονός ότι ήταν και πάλι έγκυος: «Δεν μπορώ να δικαιολογήσω τη θλίψη που με κυριεύει αρκε- τά συχνά» έγραφε, προσθέτοντας αμέσως μετά: «αν είχα λίγη βοήθεια με τις υποχρεώσεις μου μέσα στην οικογένεια… θα ήταν πιο εύκολη η κατάσταση». (Η εγκυμοσύνη εκείνη θα έκανε διψήφιο τον αριθμό των παιδιών της.) Στα 1855, αναλογιζόμενη την αγροτική ζωή της γιαγιάς της, που είχε μια ντουζίνα παιδιά, ηΜάρθα Μπάουεν, από το Γουίλιαμσ­ πορτ, σημείωνε ότι «με τη φροντίδα της μεγάλης οικογένειας που είχε επωμιστεί… το πεδίο της δραστηριότητάς της παρέμενε μειωμένο». Η ενδιάμεση γενιά είχε τέσσερα παιδιά, ενώ η Μάρθα, σύζυγος ιερέα, είχε μόνο ένα. 5 Οι μεταβαλλόμενες προοπτικές ήταν συνήθως σποραδικές και στε- νά συνδεδεμένες με τις τοπικές συνθήκες. Τη δεκαετία του 1920, επι- σκέπτες της μικρής αμερικανικής πόλης Μάνσι σημείωναν ότι η υπο- χρεωτικότητα της γονιμότητας, την οποία είχε κληροδοτήσει στην κοι- νωνία η δεκαετία του 1890, είχε αρχίσει να «χαλαρώνει». Οι οικογέ- νειες που είχαν από έξι έως και δεκατέσσερα παιδιά δεν θεωρούνταν πλέον «εξίσου “ωραίες” όσο οι οικογένειες που είχαν δύο, τρία ή τέσ- σερα παιδιά». Στο Λονδίνο της δεκαετίας του 1930, μια νέα γυναίκα, όπως η ράφτρα Ντόρις Χάνσλοου, μπορούσε να συνδέσει τα λιγότερα παιδιά με άλλες πρόσφατες αλλαγές που είχαν προκύψει στη σφαίρα του σπιτιού, όπως η διαθεσιμότητα ζεστού νερού ή ηλεκτρικού ρεύμα- τος ή δημοτικών κατοικιών. Η μητέρα της, στο Μπέρμοντζι των αρχών του 20ού αιώνα, είχε οχτώ παιδιά. Όπως και άλλες μητέρες της εργα- τικής τάξης του Λονδίνου στη γενιά της, η Ντόρις θα έκανε λιγότερα, για την ακρίβεια μόλις δύο. Η δική μου, επίσης Λονδρέζα, γιαγιά, που σφουγγάριζε σκάλες για να βγάζει μερικά έξτρα χρήματα, δεν είχε προ-