Μητέρες: Μια αντισυμβατική ιστορία

ΜΗΤΕΡΕΣ: ΜΙΑ ΑΝΤΙΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ 22 Από την αποδοχή της μητρότητας ως δώρου της μοίρας… στην έμφαση που δίνεται στον οικογενειακό προγραμματισμό. Η μεταβολή αυτή προέκυψε όχι τόσο λόγω των νέων μορφών αντισύλληψης, αλλά κυρίως από τη γνώση και από την εγκαθίδρυση ενός νέου ισχυρού προσανατολισμού προς το μέλλον – και μιας πιο ακριβούς απαρίθμη- σης, εδώ που τα λέμε. Σχεδιάστε πόσα παιδιά θα κάνετε, υπαγόρευε η μεταγενέστερη λογική, σκεφτείτε πόσο θα απέχουν το ένα από το άλλο, εκτιμήστε τις οικονομικές σας δυνατότητες και πράξτε αναλόγως. Και από την προοπτική της αέναης μητρότητας, την οποία διαδέχεται μόνο η ιδιότητα της γιαγιάς… στη μείωση των χρόνων βρεφικής φροντί- δας στα δάχτυλα του ενός χεριού. Κάποτε, λένε τα νούμερα, η μητρότητα προσέδιδε στις γυναίκες τη μόνιμη και καθοριστική ιδιότητα του ενηλίκου. Αργότερα, αλλά ακόμα και σήμερα, το μεγάλωμα των μωρών πήρε μάλλον τη διάσταση μιας σύντομης περιόδου μέσα στον κύκλο της ζωής. «Δεν νομίζετε κι εσείς, φίλε μου» έγραφε σε μια επιστολή της η Σουζάνα Χόπκινς, «ότι έχει πολύ περιορισμένη σκέψη» –είναι στενό- μυαλος– «ο άνθρωπος που δεν μας θεωρεί [τις γυναίκες] ως τίποτα παραπάνω από οικόσιτα ζώα;» Η νεαρή από το Μέριλαντ έγραφε στο ξεκίνημα αυτών των αλλαγών, στα τέλη του 18ου αιώνα των ΗΠΑ . Αποστρεφόταν την παράδοση που, όπως πίστευε, αντιμετώπιζε τις γυ- ναίκες ως ζώα. Η μεταβατική περίοδος της γονιμότητας ξεκίνησε ακρι- βώς από τη δική της γενιά, την εποχή της Αμερικανικής Επανάστασης, τότε που ορισμένες γυναίκες είχαν την ευκαιρία να εφαρμόσουν το ριζοσπαστικό μήνυμα της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας και στην προσωπική τους ζωή. Η Σάρα Λόγκαν Φίσερ, σύζυγος ενός κουάκερου εμπόρου, σχολίαζε το έκτο παιδί μιας σύγχρονής της γυναίκας «που δεν είχε κλείσει ακόμα τα είκοσι εννιά»: υπερβολικά πολλά, υπερβολι- κά νωρίς, υπερβολικά γρήγορα. Η απόρριψη των παλαιότερων συνη- θειών, η συνειδητοποίηση των καινούριων δυνατοτήτων, φαντάζουν εξίσου ριζοσπαστικές και ουσιαστικές με την ανατροπή της μοναρχίας. 4 Αλλά και η δημογραφική ιστορία των γυναικών της Γαλλίας ακολού- θησε μια αντίστοιχα επαναστατική πορεία. Η Βρετανία ακολούθησε κατά πόδας στη μείωση του μεγέθους των οικογενειών, στα τέλη του 19ου αιώνα, μια αλλαγή που συνήθως συνδέεται με την εκβιομηχάνιση.