Μην πεις λέξη: Βία και προδοσία στη Βόρεια Ιρλανδία - Η κρυφή ιστορία του IRA

MHN ΠΕΙΣ ΛΕΞΗ 26 τα 8 ή τα 9 της χρόνια η Ντολόρς είχε επιφορτιστεί με το καθήκον να της ανάβει τα τσιγάρα, 48 αφού τα τοποθετούσε απαλά και προσεκτικά ανάμεσα στα χείλη της. Η Ντολόρς μισούσε αυτή την αγγαρεία. Την έβρισκε αποκρουστική. 49 Κάρφωνε τη θεία με το βλέμμα της, παρατη­ ρώντας το πρόσωπό της 50 με λιγότερη λεπτότητα απ’ όση θα έδειχνε κανείς αν ήξερε ότι ο άλλος μπορεί να τον δει, καταγράφοντας κάθε λεπτομέρεια των φρικιαστικών συνεπειών αυτού που είχε κάνει. Η Ντολόρς ήταν μια αθυρόστομη μικρή και συνήθιζε να ξεστομίζει ό,τι της ερχόταν στο μυαλό. Είχε ρωτήσει τη θεία Μπρίντι, μερικές φορές: «Δεν εύχεσαι να είχες πεθάνει;». 51 Έπαιρνε τους κουτσουρεμένους καρπούς της θείας της στα μικρά της χέρια και χάιδευε το δέρμα της που έμοιαζε κερωμένο. Της θύμιζαν, συνήθιζε να λέει, «πατούσες γάτας». ΗΜπρίντι φορούσε μαύρα γυαλιά, και η Ντολόρς είδε κάποτε ένα δάκρυ να ξεπροβάλλει κάτω από το γυαλί και να κυλάει στο μαραμένο μάγουλό της. Και αναρωτιόταν: Πώς γίνεται να κλαις 52 αν δεν έχεις μάτια; Το κρύο, ασυννέφιαστο πρωινό της 1ης Ιανουαρίου 1969, μια ομάδα φοιτητών συγκεντρώθηκε για να διαμαρτυρηθεί έξω από το δημαρχείο στην πλατεία Ντόνεγκαλ, στο κέντρο του Μπέλφαστ. Το σχέδιό τους ήταν να βαδίσουν από το Μπέλφαστ 53 μέχρι την περιτειχισμένη πόλη του Ντέρι, περίπου 100 χιλιόμετρα μακριά, μια πορεία που θα διαρ­ κούσε μερικές μέρες. Διαμαρτύρονταν κατά των συστηματικών διακρί­ σεων 54 εις βάρος των καθολικών στη Βόρεια Ιρλανδία. Ο διαχωρισμός της χώρας είχε δημιουργήσει μια ανώμαλη κατάσταση όπου δύο θρη­ σκευτικές κοινότητες, ανάμεσα στις οποίες υπήρχαν εντάσεις εδώ και αιώνες, είχαν φτάσει να αισθάνονται σαν μειονότητες υπό πίεση: από τη μια οι προτεστάντες, που αποτελούσαν την πλειοψηφία του πληθυ­ σμού της Βόρειας Ιρλανδίας αλλά μειονότητα στο σύνολο του νησιού, φοβούνταν πως η καθολική Ιρλανδία θα τους κατάπινε. Από την άλλη οι καθολικοί, που αποτελούσαν την πλειοψηφία στο σύνολο του νησιού αλλά μειοψηφία στη Βόρεια Ιρλανδία, θεωρούσαν πως γίνονταν δια­ κρίσεις εις βάρος τους στις έξι κομητείες. Η Βόρεια Ιρλανδία αποτελούσε την πατρίδα ενός εκατομμυρίου προ