Μην πεις λέξη: Βία και προδοσία στη Βόρεια Ιρλανδία - Η κρυφή ιστορία του IRA

MHN ΠΕΙΣ ΛΕΞΗ 22 ρεπουμπλικανισμού: την πίστη πως, εδώ και αιώνες, οι Βρετανοί απο­ τελούσαν μια κατοχική δύναμη στο νησί της Ιρλανδίας – και πως οι Ιρλανδοί είχαν το καθήκον να τους εκδιώξουν με κάθε μέσο. Όταν η Ντολόρς ήταν μικρή, 22 καθόταν στα γόνατα του Άλμπερτ και αυτός της διηγούνταν ιστορίες από τότε που ήταν μικρός και είχε εντα­ χθεί στον Ιρλανδικό Δημοκρατικό Στρατό (IRA) τη δεκαετία του ’30 και ότι είχε πάει στην Αγγλία ως έφηβος για να πραγματοποιήσει μια βομ­ βιστική επίθεση. Αν και έκλεινε τις τρύπες των παπουτσιών του 23 με χαρτόνια, μιας και δεν του έφταναν τα χρήματα να τα πάει για μπάλωμα, είχε τολμήσει να αψηφήσει την παντοδύναμη Βρετανική Αυτοκρατορία. Ήταν μικροκαμωμένος, φορούσε γυαλιά με συρμάτινο σκελετό και τα δάχτυλά του είχαν κίτρινους λεκέδες από τον καπνό. 24 Ο Άλμπερτ έλεγε βίαιες ιστορίες για το θρυλικό κουράγιο διάφορων, νεκρών εδώ και χρόνια πατριωτών. Η Ντολόρς είχε δύο άλλα αδέρφια, τον Ντέιμιαν και την Κλερ, αλλά ήταν πιο κοντά με τη μικρότερη αδερφή της, τη Μάριαν. Πριν τις βάλουν για ύπνο, ο πατέρας τους συνήθιζε να τις δια­ σκεδάζει με την ιστορία της απόδρασής του από μια φυλακή στην πόλη του Ντέρι, μαζί με είκοσι άλλους φυλακισμένους, αφού έσκαψαν ένα τούνελ 25 που τους έβγαλε κατευθείαν έξω από τον χώρο της. Ένας συ­ γκρατούμενός τους έπαιζε γκάιντα για να πνίξει τον θόρυβο 26 της από­ δρασης. Με τόνο εκμυστηρευτικό, ο Άλμπερτ δίδασκε στην Ντολόρς και στα αδέρφια της τον ασφαλέστερο τρόπο να αναμείξει κανείς αυτοσχέδια εκρηκτικά, με ξύλινα μπολ και κουτάλια –ποτέ μέταλλο!–, γιατί «μια σπίθα 27 και είσαι μακαρίτης». Του άρεσε να αναθυμάται τους παλιούς συμπολεμιστές του που είχαν κρεμαστεί από τους Βρετανούς, και η Ντολόρς μεγάλωσε με την άποψη πως αυτό ήταν το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο: ότι κάθε παιδί είχε γονείς των οποίων οι φίλοι είχαν κα­ ταλήξει στην κρεμάλα. 28 Οι ιστορίες του πατέρα της ήταν τόσο συναρ­ παστικές που μερικές φορές αναριγούσε καθώς τις άκουγε και ανατρί­ χιαζε σύγκορμη. 29 Σχεδόν κάθε μέλος της οικογένειας είχε περάσει από τη φυλακή. Η μητέρα τής Κρίσι, η γιαγιά Ντόλαν, είχε υπάρξει μέλος της Επιτροπής Γυναικών του IRA, της Cumann na mBan, και κάποτε είχε περάσει τρεις