Μελετώντας και διδάσκοντας την Ελληνική Επανάσταση στο σύγχρονο σχολείο

15 Σ τα ελληνικά πανεπιστήμια η διδασκαλία της ιστορίας , όπως όλων σχεδόν των θεωρητικών επιστημών, παγιδεύεται κατά κανόνα στο σύστημα της ελεύθερης παρακολούθησης των μαθημάτων από τους φοιτητές και της αποκλειστικής εκ- φώνησης του μαθήματος από την έδρα των καθηγητών. Αυτή η δομή περιορίζει εν πολλοίς τη μόρφωση στις τρεις εξεταστικές: περνάς ή κόβεσαι και ξανά στην επόμενη. Ο μεγάλος εξόριστος από αυτή την τεμπέλικη φοίτηση και διδασκαλία είναι ο επιστημονικός ορθολογισμός και όσα συνεπάγεται, όπως την κριτική σκέ- ψη, την ιστορική μέθοδο κ.ά. Αυτά είχα κατά νου όταν εκλέχτηκα το 1987 Λέκτορας στο Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου και λίγο αργότερα κλήθηκα να διδάξω το μάθημα της Ελ- ληνικής Επανάστασης. Το Τμήμα Ιστορίας είναι το μόνο το οποίο καθιέρωσε αυ- τοτελή διδασκαλία αυτού του αντικειμένου, το οποίο μάλιστα έγινε αργότερα αυτοτελές γνωστικό αντικείμενο. Τον επόμενο χρόνο, μετά από ένα εξάμηνο διδασκαλίας της Ελληνικής Επα- νάστασης που δεν είχε πάει καθόλου καλά, ξεκίνησα τα μαθήματα εισάγοντας παρατεταμένη συζήτηση με τις φοιτήτριες και τους φοιτητές, συζήτηση στην οποία φρόντιζα να παίρνουν μέρος ακόμα και όσοι, απρόθυμοι, έσκυβαν το κεφάλι ελ- πίζοντας ότι δεν θα τους δω. Έπειτα από δύο περίπου μήνες μαθημάτων, με σύ- ντομες παραδόσεις της τάξης των τριών τετάρτων και με πολλή συζήτηση των θεμάτων της κάθε παράδοσης τις επόμενες δύο ώρες, η αύξηση της παρουσίας υπήρξε θεαματική. Στο μεταξύ είχα καταλήξει σε κάποιες διαπιστώσεις σοκαρι- στικές: το μάθημα αποκλειστικά ή σχεδόν από την έδρα διατηρούσε, όταν δεν καλλιεργούσε, τεράστια κενά στις φοιτήτριες και τους φοιτητές. Για παράδειγμα, εγώ έλεγα «Κράτος» και πολλοί καταλάβαιναν «κυβέρνηση», έλεγα «επανάσταση» 1 Δ ιδάσκοντας την Ε λληνική Ε πανάσταση Π έτρος Θ. Π ιζάνιας Oμότιμος Καθηγητής, Τμήμα Iστορίας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο