Μελετώντας και διδάσκοντας την Ελληνική Επανάσταση στο σύγχρονο σχολείο

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ / 23 σημαντικότερη δυσκολία που θα αντιμετώπιζα θα συνδεόταν με την πολύ μεγά- λη και διαρκώς αυξανόμενη απόσταση ανάμεσα στις σύγχρονες ιστοριογραφι- κές προσεγγίσεις της Ελληνικής Επανάστασης και στις κυρίαρχες προσλήψεις που καλλιεργούνται για αυτήν στο πεδίο της λεγόμενης «δημόσιας ιστορίας». Πράγματι, συχνά αντιμετωπίζω ερωτήματα που απηχούν την ισχυρή επίδραση που εξακολουθούν να ασκούν η εθνορομαντική ιστοριογραφία του 19ου αιώνα και οι μεσοπολεμικές και μεταπολεμικές «αριστερές» αναγνώσεις του Εικοσιένα. Ωστόσο, στην πορεία των χρόνων διαπίστωσα ότι οι σημαντικότερες δυσκολίες είναι άλλες. Ιδιαίτερα βαρύνουσα, που όμως δεν αφορά αποκλειστικά τη διδα- σκαλία του μαθήματος για την Ελληνική Επανάσταση, είναι η μικρή εξοικείωση των αποφοίτων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με βασικές έννοιες των κοι- νωνικών επιστημών που είναι απολύτως απαραίτητες προκειμένου να κατανοη­ θούν οι κοινωνικές και ιδεολογικο-πολιτικές εξελίξεις που προκάλεσαν την Ελ- ληνική Επανάσταση και ανατροφοδοτήθηκαν και μορφοποιήθηκαν από αυτήν. Φοβάμαι ότι η περαιτέρω υποβάθμιση των κοινωνικών επιστημών στη Δευτερο- βάθμια Εκπαίδευση, όπως δείχνει και η πρόσφατη αφαίρεση της Κοινωνιολο- γίας από τις εισαγωγικές εξετάσεις για τα ΑΕΙ, θα ανατροφοδοτήσει αυτή την αδυναμία. Η δεύτερη δυσκολία συνδέεται με τη σχετικά μικρή ανανέωση της ειδικής βι- βλιογραφίας για την Ελληνική Επανάσταση κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Έχει επισημανθεί από πολλούς ιστορικούς ότι ο θεωρητικός και μεθοδολογικός εκσυγ- χρονισμός της ελληνικής ιστοριογραφίας μεταπολιτευτικά προσανατολίστηκε στην ιστορία του ελληνικού κράτους μετά την Επανάσταση, κατά τον 19ο και ιδίως στον 20ό αιώνα, καθώς και στη διερεύνηση της προεπαναστατικής εποχής, ιδίως στα γνωστικά πεδία της οικονομικής ιστορίας, της ιστορίας των ιδεών και πιο πρόσφα- τα των οθωμανικών σπουδών. Καλύφθηκαν έτσι μεγάλα κενά στην επιστημονική βιβλιογραφία της νεότερης και της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, κάτι που ήταν απαραίτητο να συμβεί, ωστόσο δεν συνέβη το ίδιο με τη βιβλιογραφία της Επα- νάστασης. Έτσι, οι φοιτήτριες και οι φοιτητές, ιδίως στον μεταπτυχιακό κύκλο σπουδών που επιθυμούν να εμβαθύνουν στη μελέτη της Ελληνικής Επανάστασης και στρέφουν σε αυτήν το ερευνητικό τους ενδιαφέρον, έχουν στη διάθεσή τους έναν μικρό σχετικά και άνισο θεματικά αριθμό επιστημονικών εργασιών που εκπο- νήθηκαν κατά τις τελευταίες δεκαετίες και προσεγγίζουν το Εικοσιένα με βάση τα σύγχρονα θεωρητικά και μεθοδολογικά εργαλεία της ιστορικής επιστήμης. Εύχο-