Μελετώντας και διδάσκοντας την Ελληνική Επανάσταση στο σύγχρονο σχολείο

16 / ΜΕΛΕΤΩΝΤΑΣ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ και νοηματικά χωρούσε έως και ο όρος «πραξικόπημα», αναφερόμουν στη μέθοδο του επαναστατικού πολέμου των Ελλήνων και οι φοιτητές καταλάβαιναν ηρωισμό, εξηγούσα την ισχύ που είχαν συγκεντρώσει οι ελληνικές ηγετικές ομάδες του νέου ελληνισμού και οι περισσότεροι αντιλαμβάνονταν την τρισχιλιετή συνέχεια, αλλά και όροι όπως στρατηγική, τακτική, γεωπολιτική κ.λπ. για τους φοιτητές αντιστοιχούσαν σε κάτι κενό ή αόριστο. Κοντολογίς, το μέσο επίπεδο γνώσεων ήταν ανεπαρκές και η ικανότητα αφαιρετικής σκέψης ήταν πολύ χαμηλή. Έπρεπε συνεπώς να βελτιωθούν. Οι παρατεταμένες συζητήσεις στο μάθημα αυτό με βοήθησαν να διαβάσω στα λεγόμενα των φοιτητριών και των φοιτητών τον λόγο του «εχθρού» της επιστη- μονικής εκπαίδευσης, δηλαδή τα σοβαρά κενά στη μέση εκπαίδευση που μετα- φέρονταν στην Τριτοβάθμια αλλά και τον διάχυτο «κανιβαλισμό» του επιστημο- νικού ορθολογισμού από τον δημόσιο λόγο γύρω από την Επανάσταση. Ο λόγος αυτός εκφράζεται από ποικίλες ομάδες της ελληνικής κοινωνίας: από την Εκκλη- σία, τους πολιτικούς με τα επετειακά τους στερεότυπα, τους υπεύθυνους τηλεο­ πτικών μέσων, τους αμόρφωτους δημοσιογράφους, ιδίως της τηλεόρασης. «Εχθρός» υπήρξε επίσης η υφέρπουσα επιδίωξη πολλών φοιτητών να πάρουν πτυχίο χωρίς γνώση, επιδίωξη που στήριζαν και οι φοιτητικές παρατάξεις. Ενάντια σε όλα αυτά, έπρεπε, λοιπόν, να χτίσω ένα ισχυρό νοηματικό τείχος και, μέσω του μαθήματος, να το εδραιώσω. Καθώς ποτέ δεν πίστεψα ότι υπάρχει αυτό που ονομάζεται «χαρούμενη γνώση», αλλά αντίθετα υπάρχει η ικανοποίηση από τις διαρκείς και σύντονες προσπάθειες κατάκτησης της επιστημονικής γνώσης, σκέ- φτηκα ότι ήταν απαραίτητος ένας κάποιος λελογισμένος σταχανοβισμός, μια εδραία εκπαιδευτική πειθαρχία. Αυτή αρχικά σήμαινε εργασία εντός του μαθή- ματος, με στόχο να κατακτήσουν οι φοιτητές σε ικανοποιητικό βαθμό την ικανό- τητα της επιστημονικής αφαίρεσης, να είναι πλέον σε θέση να αντιλαμβάνονται κάποιες κοινές λέξεις ως επιστημονικές έννοιες και όρους, να ερμηνεύουν τα ιστορικά φαινόμενα ορθολογικά. Ευτυχώς, στη διάρκεια των σπουδών μου στο Παρίσι, είχα προσαρμοστεί πο- λύ καλά στον εκπαιδευτικό καταναγκασμό, που συνδυασμένος με κίνητρα και ελκυστικότητα θα ήταν μάλλον αποτελεσματικός στην εκπαιδευτική διαδικασία και στα καθ’ ημάς. Απέμενε η τεχνική. Θυμήθηκα ξανά τη δομή του κάθε εβδομα- διαίου μαθήματος στα γαλλικά πανεπιστήμια με την υποχρεωτική εργαστηριακή διδασκαλία, σκάλισα ξανά το σύστημα των βρετανικών tutorials και επιβεβαίωσα