Μαύρα μάτια

Μ Α Υ Ρ Α Μ Α Τ Ι Α / 13 τοφωνούσαν επί πολύ καιρό και ατέλειωτες βασανιστικές ώρες. Δεν γνώριζαν μήτε πρόσωπα μήτε περιστατικά της συριανής κοινωνίας εκείνου του καιρού. Και δεν ήταν άλλωστε υποχρεωμένοι να τα ξέρουν. Τελείως άλλα πράγματα τους έκαιγαν και για άλλα τον ρωτούσαν, υποκύπτοντας στη βιασύνη και στο πάθος της νεότητάς τους, και κυρίως για να προλάβουν τον φθόνο και την εκδίκηση του χρόνου, που τους χτυπούσε την πόρτα με το σιδερένιο του χέρι. Και επειδή ανάμεσα στα κεφάλαια της Αυτοβιογραφίας του φαίνεται ολοκάθαρα ότι υπάρχει κενό, υποπτεύομαι μήπως παραλείφθηκαν χρήσιμες πληροφορίες. Για την ώρα, ας μείνουμε σε όσα μας παραδόθηκαν χάρη στην αγάπη και στους κόπους του Νέαρχου Γεωργιάδη, της Κικής Καλαμαρά και της Αγγελικής Βέλλου-Κάιλ, η οποία οπωσδήποτε θα συμπλήρωσε πολλά πράγματα και στο τέλος εκείνη υπογρά- φει την έκδοση της Αυτοβιογραφίας . Να μην ξεχνάμε και την κυρία που ανέλαβε την κουραστική δουλειά της απομαγνητοφώνησης και της καθαρογραφής. Δεν νομίζω ότι θα έρθει καιρός για να γίνει νεότερη απομαγνητοφώνηση της ιστορίας του Βαμβακάρη, αν έχει κάποια χρησιμότητα κάτι τέτοιο, ακόμα κι αν υπάρ- χουν σε καλή κατάσταση και είναι αξιοποιήσιμες οι καταχωνιασμένες σήμερα ατέ- λειωτες μπομπίνες ή κασέτες μιας άλλης εποχής. Τριάντα τέσσερα χρόνια πέρασαν κιόλας από την έκδοση της Αυτοβιογραφίας και δεν φάνηκε κανένας, όσο ξέρω, να ενδιαφέρθηκε για μια τέτοια αναψηλάφηση των πρωτότυπων ντοκουμέντων. Ακόμη θυμάμαι την αφισέτα ή φεϊγβολάν, τον Νοέμβριο του 1971, κολλημένη στο πίσω μέρος του Πανεπιστημίου, το τελευταίο σήμα της επίγειας ζωής του Μάρκου Βαμβακάρη: « Πεδιά μου ελάτε να με ακούσετε στην Μαργό, σε παλεά μου και νέα τραγούδ.[ια] Μάρκος Βαμβακάρης ». Τα υπόλοιπα τα ανέλαβαν οι Αθάνατοι. Θερμές ευχαριστίες οφείλω πρώτα πρώτα σε δύο φίλους οι οποίοι με στήριξαν με πολλούς τρόπους στην εργασία μου για τον Μάρκο. Πρώτα πρώτα στην ιστορικό Μαρία-Θηρεσία Δαλεζίου για τις έρευνές της στα Αρχεία της Άνω Σύρας και σε πάσης φύσεως δημοσιεύματα. Οι συμβουλές της με βοήθησαν να ξεφύγω από πολλές φουρτούνες.