Μαύρα μάτια

20 / Μ Α Ν Ο Σ Ε Λ Ε Υ Θ Ε Ρ Ι Ο Υ μπόρεσα να τα μάθω, δεν πρόκανα να τα μάθω. Έφυγα ». Μα δεν έφυγε μωρό. Έφυγε από τη Σύρα δεκατεσσάρων δεκαπέντε χρόνων και είχε όλο τον καιρό να τα μάθει. Απλώς μαζί με όλα τα άλλα εγκατέλειψε και την εκκλησία. Πρόλαβε όμως να συνομιλεί με τους αγγέλους… J Τέσσερα χρόνια πριν γεννηθεί ο Βαμβακάρης, στο θέατρο Απόλλων της Ερ­ μούπολης δίνουν παραστάσεις ιταλικοί μελοδραματικοί θίασοι και θίασοι μελοδραματίων (οπερέτας) και, ακόμα, σπουδαίοι ελληνικοί θίασοι πρό­ ζας. Έχουμε άφθονο κινηματογράφο, Φασουλή, τσίρκο και Καραγκιόζη. Στη Λέσχη και στα πλούσια σπίτια οι χοροί τις Απόκριες δίνουν και παίρ­ νουν. Αλλά οι χοροί και τα τραγούδια, ιδιαίτερα τις γιορτάσιμες μέρες, δεν ήταν προνόμιο ορισμένων. Όλη η Σύρα έβαζε κατά μέρος τα καθημερινά της προβλήματα και το ’ριχνε έξω για να ξεχάσει. Οι μουσικές κομπα­ νίες ξενυχτούσαν παίζοντας στις λαϊκές γειτονιές. Στα εξοχικά σπίτια των πλουσίων, που για τον Βαμβακάρη ήταν άγνωστος και απλησίαστος τόπος (αναφέρει μερικά ονόματα μεγαλοβιομηχάνων), η μουσική είναι πάντοτε παρούσα, ιδίως του πιάνου, όταν παίζεται από πανέμορφη ύπαρξη: «Υπό τους μάγους δακτύλους της το κλειδοκύμβαλον κυριολεκτικώς ενεψυχού­ το». Πρέπει να σημειωθεί ότι από την ηλικία των οκτώ χρόνων του το με­ γαλύτερο μέρος της μέρας του το περνά στην Ερμούπολη, όπου εκεί ανθίζει ο «πολιτισμός των αστών» και όλο το περιθώριο. Φυσικά, ο καθένας είχε και τις μουσικές του προτιμήσεις. Από μια στιγμή και πέρα είναι αμφίβολο αν κοιμόταν στο πατρικό του σπίτι της Απάνω Χώρας ή στον Δανακό, το χωριό του παππού του. Αυτοβιογραφία : « Θέατρα υπήρχανε στη Σύρα αλλά εγώ δεν επήγαι- να. Τα ακούγαμε, ερχόντουσαν από δω [την Αθήνα] τα τραγούδια και τα ακούγαμε». « Τις απόκριες στη Σύρα εγινόντουσαν τα ζεμπέκια. Μέχρι σαράντα νομάτοι. Διατηρούσαν χοροδιδασκαλείο. Μαθαίναν χασάπικο, σέρβικο, χασαποσέρβικο, ζεμπέκικο ».