Μάρξ και μαρξισμός

Ο ΝΕΑΡΌΣ ΚΑΡΛ 33 Ο Έντγκαρ καταδικάστηκε γι’ αυτή του την άποψη για εξέγερση και πέρασε τέσσερα χρόνια στη φυλακή. Ο Μαρξ κράτησε την ιδέα, παρότι αυτή συνεπαγόταν ότι η ανθρώπινη ολοκλήρωση δεν μπορούσε πλέον να βρεθεί ούτε στην πολιτεία ούτε στην κοινωνία των πολιτών. 28 Δεύτερον ο Μαξ Στίρνερ στο έργο του Ο μοναδικός και η ιδιοκτησία του ( 1845), * προβάλλοντας τη διανοητική φαντασίωση του ατομικού αυτοκαθορισμού στο λογικό της άκρο, κατέλυσε την κοινωνία των πολιτών για να την καταστήσει εγωισμό που κινητοποιείται από τις σαρκικές επιθυμίες, καταστρέφοντας έτσι κάθε εύλογη υπεράσπιση της κοινωνικότητας, ή της ηθικής γενικά, εφόσον αυτή δεν βασί- ζεται στο καθαρό ατομικό συμφέρον και την καθαρή ανάγκη. Ο Στίρνερ όμως υποστήριξε στη συνέχεια ότι η έννοια της ίδιας της «ανθρωπότητας» στον Φόιερμπαχ διατηρούσε ακόμα (όπως το έθετε ο Ένγκελς) «το θεολογικό φωτοστέφανο της αφαίρε- σης» και επομένως ήταν «απόλυτα θεολογική» και ιδεαλιστική (38: 12). Στην ουσία πρότεινε μια θρησκεία του ανθρώπου. (ΟΜπρούνο Μπάουερ συμφωνούσε.) Αν επομένως «η διάλυ- ση της εγελιανής εικασίας από τον Φόιερμπαχ» (4: 303) συ- νέτριψε τον Χέγκελ, η κριτική του Στίρνερ έδωσε με τη σειρά της τη χαριστική βολή στη θεολογία του Φόιερμπαχ. Ο Στίρνερ εμφάνισε κάθε είδος αλτρουιστικού ανθρωπισμού ως άλλη μία παραλλαγή της θρησκείας. Αν το «είναι-του-είδους» ήταν μια θεολογική έννοια και μόνο, τότε ο «Άνθρωπος» έμοιαζε πλέον με τον γυμνό αυτοκράτορα, είχε απολέσει τη θεολογική του περιβολή και ο Μαρξ ήταν έτοιμος να χλευάσει την ντροπή * Max Stirner, Ο μοναδικός και η ιδιοκτησία του , επιμ.-μτφρ. Ζ. Σαρίκας, Θύραθεν, Θεσσαλονίκη 2005.