Μάρξ και μαρξισμός

MAΡΞ 26 κοινωνική αρμονία θα διασφαλιζόταν αν η πολιτεία χρησιμο- ποιούσε τη γραφειοκρατία της ως «καθολική τάξη», προστατευ- μένη από την ίδια της την αίσθηση του Standesehre (του συλλο- γικού αισθήματος τιμής), για να προασπίζεται «τα καθολικά συμφέροντα της κοινότητας». Θα μπορούσε όμως η γραφειο- κρατία να ανταποκριθεί σε αυτές τις προσδοκίες; Και θα μπο- ρούσε η πολιτεία να ανέχεται τις αυξανόμενες απαιτήσεις για πολιτική εκπροσώπηση και ελευθερία λόγου και συναθροίσεων ή θα αποδεικνυόταν, αντίθετα, καταπιεστική; Μπορεί να θεωρηθεί ότι το ύστερο σύστημα σκέψης του Χέγκελ συνεπάγεται πως η πιο λογική πολιτεία είναι η σύγχρονη Πρω- σία. Οι συντηρητικοί οπαδοί του, αλλά και η γραφειοκρατία της ίδιας αυτής πολιτείας, ήταν αυτάρεσκα ικανοποιημένοι με αυτό το συμπέρασμα. Ήρθαν αντιμέτωποι όμως με μια πιο ριζοσπα- στική ομάδα, τους Νεαρούς ή Αριστερούς Εγελιανούς, οι οποί- οι αισθάνονταν ότι η διαλεκτική της θέσης, της αντίθεσης και της υψηλότερης σύνθεσης συνεπαγόταν ένα περαιτέρω προο- δευτικό κίνημα, κυρίως μέσω εξελίξεων στη θεολογική και πολιτική κριτική, με την πρώτη απαραίτητα να προηγείται της δεύτερης, καθώς η θρησκεία παρείχε κρίσιμη στήριξη στην καθεστηκυία τάξη. 16 Αν και στην αρχή δεν τον ενθουσίαζε το σύστημα του Χέγκελ, ο Μαρξ ανακάλυψε τις απόψεις τους το 1837, στο αγαπημένο μπαρ των Νεαρών Εγελιανών στο Βερο- λίνο, την Ιατρική Λέσχη, όπου αναμειγνύονταν ανεμπόδιστα η φιλοσοφία με το ποτό. Αυτάρεσκοι εξαιτίας της ίδιας τους της εξυπνάδας και ακραία αλαζόνες, οι Νεαροί Εγελιανοί συμφω- νούσαν ότι ο ορθολογισμός μπορούσε να συνεχίσει την πορεία του προς τα μπρος και ενσαρκωνόταν πιθανότατα σε κάποια