Μάνος Ελευθερίου: Μαλαματένια λόγια

A Y T O Β Ι Ο Γ Ρ Α Φ Ι Κ Η Α Φ Η Γ Η Σ Η ότι από την 1η Απριλίου όσα σπίτια είχαν πουληθεί έπρεπε να επιστραφούν στους πωλητές, το χάσαμε. Εκείνα τα χρόνια, επί Κατοχής, ο κόσμος πουλούσε το σπίτι του για έναν τενεκέ λάδι ή δύο τσουβάλια πατάτες, να φάνε τα παιδιά τους. Μετά την Απελευ- θέρωση ήμαστε συνεχώς στα δικαστήρια. Ο τελευ- ταίος δικηγόρος που είχαμε πέθανε πρόσφατα, Κώ- στας Κριτσίνης, ογδόντα εννιά ετών. Τον είχε βάλει ο πατέρας μου επειδή ήταν νεαρός δικηγόρος, φέ- ρελπις. Ζούσαμε εκεί τότε δύο αδέλφια, εγώ με την αδελφή μου, Αγγελική, η μητέρα μου, η μητέρα της και ο δεύτερος σύζυγος της γιαγιάς μου. Πολλές φο- ρές η γιαγιά μου έπιανε σπίτι αλλού. Στο σπίτι σπά- νια έμπαιναν γειτόνισσες και φίλες της μαμάς μου. Ο κόσμος ερχόταν όταν υπήρχε γιορτή. Είχαμε μια παραδουλεύτρα, την Ελένη, και μια γυναίκα που ερ- χόταν και έπλενε τα ρούχα. Μια βασανισμένη γυναί- κα. Είχε πολλά παιδιά. Τον πατέρα μου τον γνώρισα μεγάλος, έξι χρονών πρέπει να ’μουνα. Λόγω του πολέμου είχε αποκλει- στεί στο εξωτερικό και δεν μπορούσε να έρθει στην Ελλάδα. Όταν επέστρεψε, το 1945, έμεινε μαζί μας μέχρι το 1952. Τότε γεννήθηκαν και τα άλλα δύο αδέλφια μου, ο Στέλιος και η Λιλή. Η μητέρα μου γεννήθηκε στη Σύρο και η μητέρα της επίσης. Ο προπάππους μου από την πλευρά της μητέρας μου 16