Μάνη

Μ Α Ν Η 25 ακατάστατα εφόδιά μας και να μας οδηγήσει ως την πόλη του Κάμπου. Οι χάρτες μετατρέπουν τον οποιονδήποτε σε στρατάρ­ χη, και σύντομα δείκτες σπρώχνονταν πάνω στο χαρτί με το ζωγραφιστό τοπίο, ενώ μια ντουζίνα στόματα προσπαθούσαν να αρθρώσουν τα τοπωνύμια από τους τυπωμένους λατινικούς χα­ ρακτήρες, μετατρέποντας (όπως ήταν φυσικό) τα εξ σε χι, τα πι σε ρο, τα μπι σε βήτα, τα έιτς σε ήτα, και αυτοσχεδιάζοντας με ζωηράδα ήχους για τα γράμματα που δεν είχαν παρόμοια σύμ­ βολα στο ελληνικό αλφάβητο · με παράξενα αποτελέσματα. Οι πάντες έπρεπε να βάλουν το δάχτυλό τους πάνω στον μικρό σωρό από κουκκίδες που έδειχνε την Αναβρυτή. « Να το! » έλεγαν πλαταγίζοντας τη γλώσσα. «Να το! Για φαντάσου, να ξέρουν πού ’ναι το χωριό μας, τόσο μακριά από το Λονδίνο!» Στο φως της λάμπας, τα μάτια τους άνοιγαν διάπλατα από την ευχαρίστηση. Το χωριό ζούσε, και μάλιστα πλουσιοπάροχα, απ’ την κατερ­ γασία των δερμάτων –που έφταναν από την πεδιάδα με μουλάρια και κάρα– με φλούδες από τα δέντρα στην κοιλάδα. Τα έκοβαν κι έραβαν τα κομμάτια σε μπότες και παπούτσια. Ύφαιναν επί­ σης κουβέρτες, καθώς κι εκείνες τις χοντρές σχοινένιες ψάθες που χρησιμοποιούνται στις πρέσες λαδιού κατά το μάζεμα της ελιάς. Μικρά καραβάνια από μουλάρια φορτωμένα με τα εμπο­ ρεύματά τους έφευγαν συνεχώς, και πουλούσαν την πραμάτεια τους από σπίτι σε σπίτι στα ορεινά χωριά και τα παζάρια της Λακωνίας, της Μεσσηνίας και της Αρκαδίας. Αυτές οι παραγω­ γικές και εμπορικές δραστηριότητες είναι ασυνήθιστες σε μια μικρή ορεινή κοινότητα και, καθώς αδειάζαμε τη μια μετά την άλλη τις κανάτες το κρασί, αποτόλμησα τελικά να κάνω την ερώτηση που είχα στην άκρη της γλώσσας όλο το βράδυ: τι ήταν όλα εκείνα για την εβραϊκή προέλευση του χωριού τους και της Τρύπης; Λύθηκαν στα γέλια.