Leonardo Da Vinci: Πτήσεις του μυαλού

L E O N A R D O D A V I N C I : Π Τ Η Σ Ε Ι Σ Τ Ο Υ Μ Υ Α Λ Ο Υ 84 από τα υψώματα γύρω από το Βίντσι. Φαίνεται επίσης να δεσπόζει απέναντί σου (αν και απέχει αρκετά χιλιόμετρα) από το δρόμο που ενώνει το Βίντσι με το Σαν Πανταλεόνε – με άλλα λόγια, το δρόμο που ενδεχομένως γνώριζε καλά ο Λεονάρντο ως παιδί, περπατώντας από το σπίτι της μητέρας του στο Κάμπο Τσέπι και πίσω. Η «μνημονική» ισχύς του ίσως να είχε εντυπωθεί στο βλέμμα και το μυαλό του Λεο- νάρντο από πολύ νωρίς, πιθανώς σε σχέση με τη μητέρα του. Σημειώνω επίσης ότι τα εικονικά χαρακτηριστικά του σχεδίου της Πινακοθήκης Ουφίτσι αντικατοπτρίζονται στο τοπίο του Ευαγγελισμού του Λεονάρντο, ενός έργου που χρονολογείται στις αρχές της δεκαετίας του 1470 και επομένως είναι, σε γενικές γραμμές, σύγχρονο με αυτό το σχέδιο. Εκεί διακρίνεται (πιο καθαρά ύστερα από τα έργα αποκατάστασης του 1999) ο ίδιος κωνικός λόφος με την προεξοχή που μοιάζει με θηλή. Βρίσκε- ται στον ορίζοντα, ακριβώς αριστερά του αρχάγγελου Γαβριήλ. Στην επιφάνεια του πίνακα βρίσκεται μέσα στη λυγισμένη φτερούγα του αγγέλου. Πιο κοντά μας, θυμίζοντας για άλλη μια φορά το παλιό σχέδιο, διακρίνεται ένας σωρός από βράχια, με τις κατακόρυφες γραμμές τους να έρχονται σε αντίθεση με τις θηλυκές καμπύλες του υψώματος. Πιο πέρα απλώνονται εκείνες οι μακριές, θολές εκτάσεις όπου η γη ανα- μειγνύεται με το νερό, οι οποίες θυμίζουν τους βάλτους κάτω από το Βίντσι. Η επανάληψη αυτού του θέματος ενισχύει την άποψη που σχη- ματίζει κανείς για τις ισχυρές ρίζες του στον ψυχισμό του Λεονάρντο, και η αναπαράσταση του λόφου σε σχήμα στήθους δίπλα στη φτερού- γα που θυμίζει πουλί μάς ξαναγυρνά για άλλη μια φορά σε εκείνη την «πρώτη ανάμνηση» του γερακιού, την οποία ο Φρόιντ ερμηνεύει ως μια ανάμνηση του θηλασμού.