ΚΚΕ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΙΑ

Η ΑΠΩΘΗΜΈΝΗ ΜΝΉΜΗ ΚΑΙ ΤΑ ΒΑΣΑΝΙΣΤΙΚΆ ΕΡΩΤΉΜΑΤΑ / 35 πλευρό του ΕΛΑΣ για τη διαφύλαξη των σιτηρών της περιοχής από τους Γερμανούς και τα Τάγματα Ασφαλείας. Οι εμφύλιες συγκρούσεις στην περιοχή και η συμπεριφορά του τοπικού γραμματέα του KKE Θεόδωρου Ζέγκου καταλαμβάνουν σημαντικό τμήμα της αφήγησης. Για το πρόσωπο αυτό γίνεται εκτεταμένη αναφορά και σε άλλες αυτοβιογραφικές μαρτυρίες που περιλαμβάνονται στο αρχείο του Ηλία Παπαστεργιόπουλου ( ΕΛΙΑ ). Ο Εμμ. Βαζαίος τον αναφέρει με τα ψευ- δώνυμά του (Τριαντάφυλλος ή Στάθης). Για τον Βαζαίο αποτελούσε ένα είδος τοπικού δικτάτορα « ο οποίος είχε το δικαίωμα ζωής και θανάτου επί πάντων εις την περιοχήν » 7 . Ο κομματικός μηχανισμός δηλαδή ήταν απόλυτα υποταγμένος σε αυτόν. Τα τοπικά κομματικά στελέχη, παρά το γεγονός ότι ήταν διανοούμενοι (γιατροί, καθηγητές, δάσκαλοι, δικηγόροι), αποδέχο- νταν αδιαμαρτύρητα τις εντολές του. Η εγκαθίδρυση των εαμικών δομών εξουσίας συναντούσε, παρ’ όλα αυτά, σφοδρές αντιδράσεις στην περιοχή. Πόλος συσπείρωσης της αντίθε- της πτέρυγας ήταν ο Στάθης Παπακωνσταντίνου, επί σειρά ετών βουλευτής του Λαϊκού Κόμματος και γιατρός με πλούσιο κοινωνικό έργο και ισχυρό λαϊκό έρεισμα. Με ζωντανό και παραστατικό τρόπο ο Βαζαίος καταγράφει το κλίμα της πολιτικής αντιπαράθεσης: « Τρις συνελήφθη ο γέρων Στάθης υπό της πολιτο- φυλακής, διότι παρά τις συστάσεις μας όπως παύση να αναμιγνύεται εις την πολιτικήν, ούτος ακμαιώτατος περιήρχετο τα διάφορα χωρία και εξώθει τους προκρίτους τούτων εναντίον του ΕΑΜ . Και τρεις φοράς αφέθη ελεύθερος τη προ- σωπική μου επεμβάσει, την τελευταίαν δε φοράν ηγωνίσθην πολύ διά να του σώσω την κεφαλήν. Δεν έπαυσεν όμως να ενεργή εναντίον μας μέχρι της Απελευ- θερώσεως. Η κατάστασις αύτη έδιδε το δικαίωμα εις τον Στάθην να διατάσση αθρόας συλλήψεις ατόμων τα οποία εβασανίζοντο καί τινα μάλιστα εξετελούντο τη αγνοία μας. Ως Στρατιωτικός Αρχηγός δεν ελάμβανον επισήμως γνώσιν των συλλήψεων διότι τούτο ήτο έργον των πολιτικών οργανώσεων και της πολιτοφυ- λακής η οποία ήτο ανεξάρτητος και εξετέλει τας διαταγάς του Στάθη… » 8 . Η αφήγηση του Εμμ. Βαζαίου αναδεικνύει το ζήτημα της ρευστότητας των πολιτικών συσχετισμών που είχαν διαμορφωθεί στις ορεινές κοινότη- τες της περιοχής. Ένα τμήμα των παραδοσιακών προκρίτων των χωριών, ενώ φαινομενικά αποδεχόταν τις νέες δομές εξουσίας που διαμορφώνο-