ΚΚΕ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΙΑ

Η ΑΠΩΘΗΜΈΝΗ ΜΝΉΜΗ ΚΑΙ ΤΑ ΒΑΣΑΝΙΣΤΙΚΆ ΕΡΩΤΉΜΑΤΑ / 33 εξέλιξη δεν μπορούσε, ωστόσο, να εξοβελίσει τις προσωπικές τους μνήμες και την αναπαραγωγή τους στον φιλικό και κοινωνικό τους περίγυρο. Όπως σημειώνει η Paloma Fernádez, έχει ιδιαίτερη σημασία αυτό που ονομάζει «αυτοβιογραφική μνήμη», « αυτή που βιώνει ο καθένας μας: η εσωτερική, η προσωπική μνήμη, με την έννοια ότι προκύπτει από την εμπειρία μας, ακόμα κι αν διαπερνάται […] από μια συλλογική διάσταση » 4 . Θα παρουσιαστούν ορισμένα έργα που γράφτηκαν στις αρχές της δεκα- ετίας του 1960. Αυτή την περίοδο έχουν διαμορφωθεί μορφές συλλογικής μνήμης τόσο από την πλευρά των νικητών όσο και από την πλευρά των ηττημένων του Εμφυλίου. Πρόκειται για έργα με διακριτό το προσωπικό τους στίγμα τα οποία δεν έτυχαν της ανάλογης προσοχής, αφού οι αφηγή- σεις αυτές δεν ήταν εύκολο να εγκλωβιστούν σε απλουστευτικές ερμηνείες, ορισμένες από τις οποίες αναπαράχθηκαν αργότερα από κάποιες επιστη- μονικές εργασίες. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το έργο του Εμμανουήλ Βα- ζαίου, που εκδόθηκε στην Κόρινθο το 1961. 5 Δακτυλογραφημένη εκδοχή της εργασίας βρέθηκε στα κατάλοιπα του αρχείου του Ηλία Παπαστεργιό- πουλου ( ΕΛΙΑ ). Μαζί με άλλες μαρτυρίες που βρέθηκαν στην κατοχή του συγγραφέα συγκροτούν ένα εργαστήριο μνήμης για την εαμική αντίσταση στην Πελοπόννησο, η οποία παρουσιάζει πολύ μεγάλες διαφορές σε σχέση με άλλες περιοχές του ελλαδικού χώρου. Ο Εμμ. Βαζαίος υπήρξε επαγγελματίας στρατιωτικός, αφού υπηρέτησε στο στράτευμα από τον Μάρτιο του 1919 μέχρι και τον Φεβρουάριο του 1948, οπότε και αποστρατεύτηκε. Ο λόγος που προχώρησε στη συγγραφή γίνεται αντιληπτός από τον πρόλογο του κειμένου. Ως διοικητής του τοπι- κού συντάγματος του ΕΛΑΣ ένιωθε απέχθεια απέναντι στις τοπικές ελίτ του νομού, ανεξαρτήτως ιδεολογικής κατεύθυνσης. Γράφει χαρακτηριστικά: « Κορυφαίοι κομμουνιστές κατά το πλείστον επιστή- μονες της περιοχής ταύτης και οι οποίοι ήσαν υπεύθυνοι δι’ όσα διεδραματίσθη- σαν εις τον πολιτικόν τομέα, έχουν λάβει άφεσιν αμαρτιών και διάγουν σήμερον ζωήν άνετον, έχοντας αρίστας σχέσεις με τους δεξιούς μέχρι χθες θανασίμους εχθρούς των, καθ’ ον χρόνον ευρίσκονται ακόμη εις τας φυλακάς άσημα παιδιά του λαού καθοδηγηθέντα από τους ανωτέρω αρχηγούς. » Δεξιοί επιστήμονες και μη, των οποίων η πολιτεία κατά την Κατοχήν δεν υπήρξε άμεμπτος, κατέχουν σήμερον ανωτάτας θέσεις εις τον Κρατικόν Μηχανι-