Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ' Γυμνασίου

1 2 K E I M E N A N E O E Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Σ Λ Ο Γ Ο Τ Ε Χ Ν Ι Α Σ Γ΄ Γυμνασίου Δημοτικά νανουρίσματα γος για κάτι που συμβαίνει ( Γιατί είναι μαύρα τα βουνά και στέκουν βουρκωμένα ;), ακολουθούν κάποιες πιθανές εξηγήσεις πάλι με τη μορφή ερωτήσεων ( Μην άνε- μος τα πολεμά, μήνα βροχή τα δέρνει ;), που στη συνέχεια αναιρούνται ( Κι ουδ’ άνεμος τα πολεμά, κι ουδέ βροχή τα δέρνει ), για να δοθεί στο τέλος η απάντηση του αρχικού ερωτήματος ( μόνε διαβαίνει ο Χάροντας με τους αποθαμένους ). • επαναλήψεις (λέξεις, φράσεις, ακόμα και ολόκληρες περίοδοι επαναλαμβάνο- νται αυτούσιες). • υπερβολές (συχνά στα πρόσωπα προβάλλονται υπερφυσικές και υπεράν- θρωπες ιδιότητες). • το θέμα του αδυνάτου, με το οποίο υπογραμμίζεται με έμφαση το «ποτέ», μέ- σα από τον παραλληλισμό ενός γεγονότος, συναισθήματος κτλ., το οποίο από τη φύση του δεν μπορεί να μεταβληθεί, με ένα άλλο που είναι δυνατόν να μεταβληθεί ( Αν τρέμουν τ’ άγρια βουνά, να τρέμει το γιοφύρι ). • διάλογο, πολύ συνηθισμένο και μάλιστα ανάμεσα σε ζώα ή πράγματα και ανθρώπους – ο λεγόμενος παμψυχισμός ( Ο Όλυμπος κι ο Κίσσαβος, τα δυο βουνά μαλώνουν ). • τολμηρές προσωποποιήσεις που «ανθρωποποιούν» τον φυσικό κόσμο (όλα τα άψυχα αποκτούν φωνή και ανθρώπινες ιδιότητες). • το μοτίβο του νόμου των τριών: ο αριθμός 3 έχει συμβολική – μαγική διάστα- ση από την αρχαιότητα. Στα δημοτικά τραγούδια, πολλές φορές, υπάρχουν τρία πρόσωπα ή τρία γεγονότα που διαδέχονται το ένα το άλλο. Τα δημοτικά τραγούδια εντάσσονται σε τρεις κατηγορίες: α) Τα τραγούδια που αναφέρονται σε διάφορες εκδηλώσεις του ιδιωτικού βίου: της ξενιτιάς, μοιρολόγια, νανουρίσματα, γνωμικά, εργατικά, της αγάπης, θρησκευτι- κού βίου κ.ά. β) Τα τραγούδια που έχουν ιστορικό χαρακτήρα ή ιστορική προέλευση: τα ακριτικά, τα κλέφτικα, οι θρήνοι για την άλωση πόλεων κ.ά. γ) Οι παραλογές: πολύστιχα αφηγηματικά ποιήματα με επικολυρικό χαρακτήρα, που αναφέρονται σε στοιχειά, δράκους, θρύλους κ.ά. α) Να μου το πάρεις, ύπνε μου Γραμματολογικά στοιχεία [βλ. Τα δημοτικά τραγούδια]