Η ζωή είναι δύσκολη

Η ΖΩΗ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΚΟΛΗ 40 νιούνται με μυϊκή δυστροφία να τους κάνουν ευθανασία. Η απά­ ντησή της στον Σίνγκερ είναι η λακωνική εκδοχή του δικού μου επιχειρήματος. «Είμαστε σε “χειρότερη θέση”;» αναρωτιέται η Τζόνσον. «Δεν νομίζω. Όχι κατά κανέναν ουσιαστικό τρόπο. Υπάρ­ χουν πάρα πολλές μεταβλητές». 22 Υπάρχουν πάρα πολλές ευκαι­ ρίες, πάρα πολλά ενδεχόμενα να μπορεί κάποιος να ζήσει καλά. Αυτά είναι τα φιλοσοφικά θεμέλια των ερευνών που δείχνουν πόσοανθεκτικοί είμαστε στ’ αλήθεια: η εξήγησηκαι η επικύρωση της διαπίστωσης ότι σε γενικές γραμμές οι άνθρωποι πουπάσχουν από σωματικές αναπηρίες δεν είναι σε χειρότερη θέση από τους υπόλοιπους. Και αν αυτό μας ακούγεται πολύ καλό για να είν’ αληθινό, έχουμε ναπούμε τα εξής δύοπράγματα. Πρώτον, πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί πιστεύουμε ότι η ζωή ενός ανάπηρου είναι κατ’ ανάγκην χειρότερη απ’ αυτήν του μέσου ανθρώπου: στηριζόμαστε στονφόβο και τις προκαταλήψεις μας 23 ήσε κάποια ουσιαστική μαρτυρία; (Η συγκινητική διήγηση της Τζόνσον για την αναμέτρησή της με τον Σίνγκερ είναι από μόνη της ένα μάθη­ μα στην ηθική· 24 όλοι θα είχαν πολλά να κερδίσουν διαβάζοντάς την.) Δεύτερον, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τις περιπλοκές. Καταρχήν είναι διαφορετικό να γεννιέται κανείς ανάπηρος από το να γίνεται στην πορεία. Το να γεννιέσαι ανάπηρος είναι συμβατό με μια καλή ζωή, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το να γίνεις ανάπη­ ρος δεν είναι τραυματική εμπειρία. Συχνά είναι. Αυτό που μπο­ ρούμε να συμπεράνουμε όμως από τα εμπειρικά δεδομένα είναι ότι στις περισσότερες περιπτώσεις το τραύμα είναι πιο βραχύβιο απ’ όσο θα νομίζαμε. 25 Οι δύσπιστοι φιλόσοφοι θα αναρωτηθούν 26 γιατί δεν επιβάλ­ λουμε αναπηρίες στους ανθρώπους αν δεν κάνουν τη ζωή αισθη­ τά χειρότερη. Δίκαιο το ερώτημα. Ένα μέρος της απάντησης είναι ότι ηπροσαρμογήστηναναπηρίαείναι δύσκολη. 27 Έναάλλομέρος είναι ότι είναι λάθος να επεμβαίνεις στη σωματική αυτονομία των