Η ζωή είναι δύσκολη

ΑΝΑΠΗΡΙΑ 37 νο, οΜπάρτλμπι, «με μια περίεργα ήπια, σταθερήφωνή, απάντη­ σε: “Θα προτιμούσα να μην το κάνω”». 16 Από κει κι έπειτα, τα πράγ­ ματαγίνονται ολοένακαι χειρότερα.ΟΜπάρτλμπι επαναλαμβάνει το μότο του ξανά και ξανά, χωρίς να δικαιολογήσει ποτέ τη στάση του. Προτιμάει ναμην τρώει τίποτεάλλοαπόμπισκόταμε τζίντζερ· ναμημιλάει με τους συναδέλφους τουκαι ναμην ελέγχει αν υπάρ­ χουν γράμματα στο ταχυδρομείο· να μη βοηθήσει τον δικηγόρο κρατώντας την άκρη μιας ταινίας· να μη φεύγει ποτέ από τη δου­ λειά – μετακομίζει μάλιστα στο γραφείο· ναμην απαντάει σε ερω­ τήσεις για τη ζωή του επειδή προτιμάει να τον αφήνουν ήσυχο· να μην εγκαταλείψει το γραφείο ακόμα κι όταν τον απολύσουν· να μη γράφει πια, αλλά επίσης και ναμησυγκατοικήσει με τον δικηγόρο ή να βρει άλλη δουλειά· και όταν τον ρίχνουν διά της βίας στη φυλακή, να σταματήσει να τρώει – μέχρι τον θάνατό του. Όσο συμπαθής κι αν μας φαίνεται ο Μπάρτλμπι, οι επιθυμίες του δεν έχουν καμία λογική. Προκύπτει επομένωςότι οι επιθυμίεςδεν είναι όλες ίσες: υπάρ­ χουν όρια στο τι έχει αξία ως τέτοια. Μέσα στα όρια αυτά όμως, μπορούμε ναπροκόψουμε με άλλους τρόπους και ναασχοληθού­ με με αμέτρητα πράγματα. Όταν απορροφήσουμε τον πλουραλι­ σμό των δυνατοτήτων αυτών που ανοίγονται μπροστά μας, η ιδέα ότι καλή είναι η ζωή που «δεν της λείπει τίποτε» 17 αρχίζει να ακού­ γεται γελοία. Αυτό είναι κάτι που δεν ίσχυσε ποτέ ξεκάθαρα στη ζωή των διάσημων ανθρώπων που ανέφερα πιο πάνω, μιας και όλες τους είχαν και ελαττώματα και εξόφθαλμες ελλείψεις. Και δεν υπάρχει νόημα στο να είναι κανείς πολυπράγμων και να ασχο­ λείται με παν επιστητό, να αγαπάει κάθε είδος μουσικής, κάθε βιβλίο, κάθε τέχνη· κάθε άθλημα· κάθε χόμπι· και να δουλεύει ως επιστάτης-νοσοκόμος-καθηγητής-ποιητής-ιερέας. Ο Καρλ Μαρξ έγραφε ότι στην «κομμουνιστική κοινωνία […] μπορώνακάνωέναπράγμασήμερακι έναάλλοαύριο, νακυνηγάω