Η τριλογία: Η Αναζήτηση / Η Ανατροπή / Η Αναλαμπή

N I KOΣ ΘΕΜΕ ΛΗΣ 8 Στα πρώτα μυθιστορήματά μου αφηγούμαι την ιστορία τεσσάρων οικογενειών καλύπτοντας ένα χρονικό τόξο από τα τέλη του 18ου αιώνα μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’30. Τόπος: Ο ελληνόφωνος χώρος της διασποράς από την Κεντρι- κή Ευρώπη μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα, οι ακμαίες πόλεις της οθωμανικής αυτο- κρατορίας, τα αστικά κέντρα της ελεύθερης Ελλάδας. Κοινωνική ταυτότητα: Πρό- σωπα, που είτε αποφεύγουν τις προκλήσεις των καιρών είτε ανταποκρίνονται σ’ αυτές, είναι φορείς ιδεών που άλλοτε προμηνούν την ανάδυση της αστικής τάξης κι άλλοτε την εκφράζουν. Δεν είναι επώνυμες προσωπικότητες της Ιστορίας ή πρόσωπα του κινούνται στον περίγυρό τους, αλλά οι ανώνυμοι άνθρωποι που με τη μικρή ή μεγάλη τους κοινωνία μετέχουν ή συμβάλλουν στο τρέξιμο της Ιστορίας. Πολλοί βάζουν στοιχήματα ζωής, ανιχνεύουν και διαμορφώνουν την προσωπικό- τητά τους συχνά σε αντίρροπες συνθήκες με τα προτάγματα του αστικού πολιτισμού. Ανάλογο είναι το στίγμα και του μυθιστορήματός μου Οι αλήθειες των άλλων που φτάνει όμως μέχρι τη δεκαετία του ’60. Ένας κόσμος αστών μάλλον παραμελημέ- νος από την επίσημη παιδεία που μας δόθηκε επί δεκαετίες, ως προς τη συμβολή του στη διαμόρφωση της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας. Σε απόσταση από τον τρόπο της δουλειάς μου είναι η αντίληψη που συρρικνώ- νει ενίοτε μέχρι αφανισμού τη λειτουργία της επινόησης και συγκεντρώνεται στην απόδοση με αφηγηματικό τρόπο ενός ιστορικού υλικού που είναι αρχειοθετημένο και τεκμηριωμένο – που η μαστοριά επικεντρώνεται στη λογοτεχνική συναρμολό- γηση του υπάρχοντος και μόνο. Όπως επίσης δεν έχω δουλέψει μέχρι στιγμής ιστορικό υλικό που βρίσκεται στο απώτερο παρελθόν και κινείται σχεδόν στα όρια μιας μυθικής εποχής, και πάντως με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ολοκληρωμένης και ξεπερασμένης. Σκέφτομαι για παράδειγμα δύο αριστουργήματα του είδους, την Πάπισσα Ιωάννα του Ροΐδη και την Πριγκηπέσσα Ιζαμπώ του Τερζάκη. Με θέλγει όχι απλώς η προσφυγή στην Ιστορία, αλλά ισοδύναμα η προσφυ- γή και σε εκείνη που δίπλα στην καθιερωμένη εκδοχή της χαρακτηρίστηκε από τον Michel de Certeau ως το «καταπιεσμένο άλλο πρόσωπο της Ιστορίας», και στο οποίο εντάσσει γεγονότα που αγνοήθηκαν ή υποεκτιμήθηκαν, συνειδητά ή συγκυριακά αποσιωπήθηκαν από την καταγραφή των ακαδημαϊκών ιστοριογρά- φων και τη συγκρότηση της δικής τους εκδοχής της Ιστορίας. Άλλωστε και αυτή η ακαδημαϊκή ιστοριογραφία κάνει τις επιλογές της εξυπηρετώντας πολιτικές, εθνικές, ιδεολογικές ή εκπαιδευτικές σκοπιμότητες, προβάλλοντας κατά περίπτω- ση τις δικές της προσεγγίσεις για τα αίτια, τα κίνητρα, τους συντελεστές, τις πραγματικές συνθήκες, τα νοήματα και τις επιπτώσεις των συμβάντων. Αφετηρία πάντα αποτελεί μία επιλογή που δεν επιτάσσει ούτε είναι εντεταλμέ- νη και αφορά το φανταστικό υλικό που επινοώ και το ιστορικό απόθεμα που έχω στη διάθεσή μου ή που βρίσκω ενδιαφέρον να το ψάξω κι άλλο. Επιδίωξή μου είναι να αναστήσω μια εποχή και ιδιαίτερα τον πολιτισμό της επιλέγοντας πτυχές