Η τριλογία: Η Αναζήτηση / Η Ανατροπή / Η Αναλαμπή

Ανατρέχοντας Συχνά με ρωτούν πώς άρχισα να γράφω στα πενήντα μου και μάλιστα ξεκινώντας με μία τριλογία. Άρχισα να γράφω φιλοδοξώντας να σκαρώσω ένα διήγημα, ένα παραμύθι, που θα το έστελνα στους φίλους μου τα Χριστούγεννα μαζί με τις ευχές μου. Εύκολα γεννήθηκε η πρώτη αφήγηση της Αναζήτησης . Ανακάλυψα τότε την έκπληξη της έμπνευσης, τη μαγεία της μυθοπλασίας, τη γοητεία της γρα- φής, οι οποίες και με συνεπήραν. Η πρώτη αφήγηση έφερε τη δεύτερη. Μετά την τρίτη άρχισα να διαισθάνομαι ότι θα μπορούσα να καταλήξω σε μια μεγα- λύτερη ενότητα, ίσως σε ένα μυθιστόρημα. Με τον ίδιο τρόπο γράφτηκε το δεύτερο. Έτσι οδηγήθηκα τελικά στην τριλογία. Δεν προηγήθηκε κάποιο μακρό- πνοο σχέδιο, γιατί ποτέ δεν ήμουν − κι ούτε είμαι– σίγουρος ότι μπορώ πάντα να γράφω κι αυτό που γράφω να μου αρέσει, αρκεί και μόνο να το θέλω. Από τη δωδεκάχρονη εμπειρία μου τόσο κατά το ξετύλιγμά της όσο και κοι- τώντας αναδρομικά τον τρόπο της δουλειάς μου, μπορώ να καταθέσω κάποια συμπεράσματα. Επιλέγω το στήσιμο της μυθιστορίας σ’ έναν συγκεκριμένο κι όχι τυχαίο τόπο, χρόνο και κοινωνικό περιβάλλον –κατά κανόνα αστικό–, μέσα στο οποίο εξε- λίσσεται η πλοκή και με το οποίο συνομιλούν ή και αναμετριούνται ήρωες και ηρωίδες. Συγχρόνως με απασχολεί η επικοινωνία του μικρόκοσμού τους με τον μακρόκοσμο, με την εξέλιξη της κοινωνίας ιδωμένη σε ευρύτερους ομόκεντρους κύκλους, και αντίστροφα η αντανάκλασή τους στον δικό τους. Ακόμα και στο μυθιστόρημά μου Μια ζωή, δυο ζωές που εξελίσσεται στο σήμερα, δεν ξεφεύγω από αυτήν την προτίμησή μου. Όμως κατά κανόνα γράφω ιστορικό μυθιστόρημα, δηλαδή αυτό που διαδρα- ματίζεται σε μια εποχή διαφορετική εκείνης του συγγραφέα και την οποία τη χαρα- κτηρίζει τουλάχιστον ένα ουσιώδες γνώρισμα διακριτό από τη δική του, ώστε να δημιουργείται ιστορική συνείδηση για την ενότητα και την ολοκλήρωσή της. Αυτό το τελευταίο είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για την οριοθέτηση του παρόντος απέναντι στο παρελθόν και την προσπάθεια περιοδολόγησής τους, πράγμα όχι πάντα αυτονόη- το. Για παράδειγμα, ποια είναι η τομή ανάμεσα στο σήμερα και το χθες της ελληνι- κής πραγματικότητας; Το τέλος του Β’ Παγκόσμιου πολέμου και η απελευθέρωση; Ο εμφύλιος πόλεμος; Η μεταπολίτευση; Η μεταπολίτευση ολοκληρώθηκε με την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, στην ΟΝΕ ή διαρκεί ακόμη; Η νέα πραγματικότητα της παγκοσμιοποίησης και της επανάστασης των τεχνολογιών πότε αρχίζει;