Η πτώση - 2011: Το έτος μηδέν της Κεντροαριστεράς

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΚΑΨΗΣ 20 κανονικότητα. Μια κανονικότητα όμως η οποία είναι ριζι- κά διαφορετική από την προ των μνημονίων εποχή. Στην κοινωνία παραμένουν η πόλωση, ο διχασμός και η ρητορι- κή του μίσους που ανέδειξε η κρίση. Στην πολιτική πάλι, η αλλαγή που ξεχωρίζει είναι ασφαλώς η εκλογική κατάρρευ- ση του ΠΑΣΟΚ και η μετακίνηση μεγάλου μέρους των στε- λεχών και των ψηφοφόρων του στον ΣΥΡΙΖΑ. Ένα μικρότε- ρο ποσοστό ψήφισε Νέα Δημοκρατία ή μάλλον Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο αρχηγός της ΝΔ στις εκλογές του 2019 κα- τάφερε να κερδίσει την υποστήριξη μετριοπαθών κεντρώ- ων και να χτίσει ένα μέτωπο εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ. Θα μπο- ρούσε να υποστηριχθεί ότι οι δυο αυτές αλλαγές, στην κοι- νωνία και την πολιτική, σχετίζονται. Η πόλωση στην κοινωνία αντανακλάται στην κρίση εκ- προσώπησης του μεσαίου χώρου. Με αυτή την έννοια, η κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ εκφράζει αλλά και συνέβαλε σε ένα πολύ πιο ανταγωνιστικό πολιτικό σκηνικό. Αυτός είναι και ο λόγος που μας αφορά όλους: μπροστά στις μεγάλες προ- κλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, η επίτευξη της απαι- τούμενης πολιτικής και κοινωνικής συναίνεσης φαντάζει σήμερα περισσότερο δύσκολη από ποτέ. Στα χρόνια της κρίσης, η πολιτική περιθωριοποίηση του ΠΑΣΟΚ προκάλεσε διεθνές ενδιαφέρον. Οδήγησε μάλιστα και στην καθιέρωση ενός νέου πολιτικού όρου, το «pasokification». Θεωρήθηκε, πρόωρα όπως αποδείχθηκε, προάγγελος της υποχώρησης της σοσιαλδημοκρατίας. Τε- λικά ήταν μάλλον μια ακόμα ένδειξη της ρευστότητας στα πολιτικά συστήματα, καθώς αδυνατίζουν οι δεσμοί των ψηφοφόρων με τις παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις.