Η εικόνα και το βλέμμα

22 J O H N B E R G E R συμβάσεις αποκαλούσαν αυτά ταφαινόμενα πραγματικότητα . Η προο­ πτική καθιστά το μάτι επίκεντρο του ορατού κόσμου. Τα πάντα συ- γκλίνουνστομάτι σανστοσημείοφυγής τουαπείρου. Οορατός κόσμος δομείται για τον θεατή, όπως το σύμπαν πιστευόταν κάποτε πως ήταν δομημένο για τον Θεό. Σύμφωνα με τη σύμβαση της προοπτικής, δεν υπάρχει οπτική αμοι- βαιότητα. Δεν χρειάζεται ο Θεός να τοποθετηθεί σε σχέση με τους άλλους: είναι ο ίδιος η κατάσταση. Η εγγενής αντίφαση της προοπτι- κής ήταν πως δομούσε όλες τις εικόνες της πραγματικότητας έτσι ώστε να απευθύνονται σε έναν μόνο θεατή, ο οποίος, σε αντίθεση με τον Θεό, μπορούσε να βρίσκεται σε ένα μέρος κάθε φορά. Μετά την εφεύρεση της φωτογραφικής μηχανής αυτή η αντίφαση έγινε σταδιακά εμφανής. Είμαι ένα μάτι. Ένα μηχανικό μάτι. Εγώ, η μηχανή, σου δείχνω τον κόσμο έτσι όπως μόνο εγώ μπορώ να τον δω. Απελευθε- ρώνομαι τώρα και για πάντα από την ανθρώπινη ακινησία. Βρίσκομαι σε διαρκή κίνηση. Πλησιάζω τα αντικείμενα και απο-