Η εικόνα και το βλέμμα

19 Η Ε Ι Κ Ο Ν Α Κ Α Ι Τ Ο Β Λ Ε Μ Μ Α Τι εννοεί με το «μας πλανεύει»; Δεν πρόκειται για τίποτα περισσότε- ρο από την επίδραση που μας ασκούν οι πίνακες. Επιδρούν επάνω μας εξαιτίας του ότι αποδεχόμαστε τον τρόπο με τον οποίο οHals έβλεπε τα μοντέλα του. Δεν αποδεχόμαστε αυτόν τον τρόπο αθώα. Τον αποδε- χόμαστε στον βαθμό που ανταποκρίνεται στη δική μας παρατήρηση των ανθρώπων, των κινήσεων, των προσώπων, των θεσμών. Αυτό είναι δυνατόν διότι εξακολουθούμε να ζούμε σε μια κοινωνία παρόμοι- ων κοινωνικών σχέσεων και ηθικών αξιών. Και είναι αυτό ακριβώς που δίνει στους πίνακες την ψυχολογική και κοινωνική τους ένταση. Αυτό είναι –και όχι η δεξιοτεχνία του «πλανευτή» ζωγράφου– που μας πείθει πως μπορεί να γνωρίζουμε τους ανθρώπους που απεικονίζονται. Ο συγγραφέας συνεχίζει: Για πολλούς κριτικούς αυτό το πλάνεμα ήταν απολύτως επιτυ- χές. Έχει υποστηριχθεί, για παράδειγμα, πως ο επίτροπος με το