Γραπτός λόγος: Γλώσσα & Λογοτεχνία για το Λύκειο και τις Πανελλαδικές
1 ο ΓΛΩΣΣΑ • ΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΕΙΔΗ • ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΚΑ ΕΙΔΗ ΜΕΡΟΣ | 42 | || ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ: ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ κότητα κι από κάποιες αντιδράσεις θεατών που έπιασε τ’ αυτί μου ή το μάτι μου, θα μεταχειριστώ ωμή γλώσσα. Θα πω ότι η ψυχή του Ρωμιού δεν έχει βάθος. Έχει όλες τις αρετές του κόσμου αν θέλετε, αλλά βάθος δεν έχει. Το μετράει κανένας στην αί σθησή μας του Χρόνου ιδιαίτερα, και για τούτο ο Τσέχωφ μάς γίνεται πολύ διαφωτι στικός. | Άγγελος Τερζάκης, Οι απόγονοι του Κάιν , Οι Εκδόσεις των Φίλων, Αθήνα 1972, σ. 90-1 Η ερώτηση στο τέλος της πρώτης παραγράφου αποτελεί το εφαλτήριο για τη μετάβα- ση στην επόμενη, στο τέλος της οποίας («Και να […] διαφωτιστικός») δίδεται η απάντηση (= οι Νεοέλληνες συγχέουν το θέατρο με το αναψυκτήριο, την ψυχαγωγία με τη διασκέ- δαση). γ. Κατάσταση-διάθεση Ουσιαστικότερη κρίνεται η ερώτηση όταν: Ι. Εκφράζει πραγματική άγνοια, ολοκληρωτική ή μερική, πάνω σε ένα ζήτημα και ζητεί- ται να καλυφθεί. Ενέχει καθαρά πληροφοριακό χαρακτήρα. Με άλλα λόγια, είναι ουδέτερη. Π.χ.: • Έλαβες μέρος στη μάχη του Σκρα; – Ναι, έλαβα. • «Εμείς νομίζουμε ότι φόβος είναι η προσδοκία κάποιου μελλοντικού κακού. Ή δεν είναι έτσι; Έχεις την ίδια γνώμη με μας, Λάχη;» ΙΙ. Εκφράζει διαθέσεις (καταστάσεις): απορία, αμηχανία, θαυμασμό, επίπληξη, εντολή. Π.χ.: • Είδατε πόσο ωραία είναι η κόρη μου; (εκφράζει θαυμασμό. Αντί αναφωνήσεως). • Καλά, δε σου είπε ότι σου παρήγγειλα να έρθεις; (απορία). • Πώς να τα βγάλω πέρα, Θεούλη μου; (αμηχανία). • Δε σου είπα να μην ξαναενοχλήσεις την κόρη του γείτονα; (επίπληξη). • Άνθρωποι δυστυχισμένοι, πότε θα ξυπνήσετε από τον μακρόχρονο ύπνο σας; (εντολή-επιταγή = ξυπνήστε!). δ. Επικοινωνιακό μέσο Μια ερώτηση ανοίγει διαύλους επικοινωνίας με τον αναγνώστη, πρόσφορους για να ανα- φλέξουν το ενδιαφέρον του, να προκαλέσουν την προσοχή του, να τον καταστήσουν συνοδοιπόρο στο ταξίδι του προβληματισμού του συγγραφέα, ακόμα και να τον «ρυ- μουλκήσουν» στις ιδέες του. Βέβαια, εδώ δεν απουσιάζει το στοιχείο της θεατρικότητας- δραματοποίησης, που προσδίδει στον λόγο αμεσότητα, ζωντάνια, ζωηρότητα. Π.χ.: • (Απόστολος Παύλος) Ίσκιος κάλλιο παρά μορφή. Τόσα και τόσα έχουν γραφεί γι’ αυτόν κι’ όμως δεν τον φωτίζουν· φωτίζουν μόνο τους συντάκτες τους: πώς τον βλέπουν, τι τους λέει, πώς τον
Made with FlippingBook
RkJQdWJsaXNoZXIy MTY1MTE=