Γραπτός λόγος: Γλώσσα & Λογοτεχνία για το Λύκειο και τις Πανελλαδικές

ΓΛΩΣΣΑ • ΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΕΙΔΗ • ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΚΑ ΕΙΔΗ 1 ο ΜΕΡΟΣ ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ: ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ || | 31 | 7. Παρένθεση () Η παρένθεση χρησιμοποιείται για να δηλωθεί κάτι παρέμβλητο στον λόγο (λέξη, φράση, αριθμός). Αυτό επεξηγεί, συμπληρώνει, διαφωτίζει κάτι που έχει προηγηθεί. Επίσης, πα- ραπέμπει σε προηγούμενα ή επόμενα. Η παρένθεση παύει τον λόγο, αλλά και σχολιάζει. Π.χ.: • Η δημοκρατία είναι κακό πολίτευμα (το γνώριζαν καλύτερα οι αρχαίοι Αθηναίοι), αλλά δεν έχει υπάρξει καλύτερο. • Υποστηρίζει ότι ο πόλεμος είναι αναγκαίος(!) για την εξασφάλιση της ειρήνης. • Υποστηρίζει ότι ο πόλεμος είναι αναγκαίος(;) για να ανακουφιστεί πληθυσμιακά η Γη. Στα δύο προηγούμενα παραδείγματα η παρένθεση περικλείει άλλο σημείο στίξης (ει- ρωνεία – απορία). • Τρε(λ)λός Εδώ δηλώνεται η άλλη εκδοχή. • Μα αυτό προκαλεί τη διαφ(θ)ορά. Εδώ προτείνεται να αναγνωσθεί και με άλλον τρόπο. Εντός παρενθέσεως τίθεται το sic (sic) = έτσι ακριβώς. Η λέξη αυτή χρησιμοποιείται συχνά (συνήθως ειρωνικά) για να επισημάνει κάτι λεκτικά – γλωσσικά αδόκιμο, παράδο- ξο, εσφαλμένο. Π.χ.: • Παρατηρείται σπάνη (sic) κηπευτικών λόγω παγετού (= σπάνις, σπανιότητα). • Γιάνης (sic) 8. Αγκύλες ([], <>, {}) Οι ορθογώνιες αγκύλες [] χρησιμοποιούνται για να δηλωθεί απουσία τμήματος καταγρα- φόμενου ξένου κειμένου, ως δεύτερη παρένθεση και σε σχολιασμό, όπως οι παρενθετι- κές φράσεις. Π.χ.: • Θα μπορέσουμε να επαναπροσδιορίσουμε τις αξίες και τους τρόπους επίτευξής των […] Αποτελεί κανόνα της φύσης να υπάρχει […] η θεμελιώδης ακολουθία: γένεση, ζωή, αναπαραγωγή, θάνατος. | Γ.Μ. Ιγνατιάδης, [ Προβλήματα δομής γραμματικών της αρχαίας ελληνικής ], Γλώσσα, 1986, σ. 12, 55 Οι οξυγώνιες διπλές <> και οι αγκιστροειδείς {} χρησιμοποιούνται ως ειδικότερα σημεία φιλολογικού, γλωσσολογικού ή εκδοτικού ενδιαφέροντος, π.χ. b<μβ/μπ>, b [ d ] g  β [ δ ] γ 9. Αποσιωπητικά (…) Τα αποσιωπητικά –τρεις τελείες στη σειρά– δηλώνουν κάποια παύση του λόγου, κυρίως όμως σχολιάζουν. Ο σχολιασμός επιτυγχάνεται με την ελλειπτικότητα και την παράλειψη. Το σκοπούμενο είναι διττό: αποφυγή ευθέος σχολιασμού και ελεύθερο πεδίο στον ανα- γνώστη για σχολιασμό, για τη δική του ερμηνεία. Είναι, με άλλα λόγια, το προσφορότερο