Γραπτός λόγος: Γλώσσα & Λογοτεχνία για το Λύκειο και τις Πανελλαδικές

1 ο ΓΛΩΣΣΑ • ΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΕΙΔΗ • ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΚΑ ΕΙΔΗ ΜΕΡΟΣ | 26 | || ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ: ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ • Εργάζεται στα Εξάρχεια, συνηθισμένο στέκι των αντιεξουσιαστών (παράθ). • Ένα θέλω από σένα, να προκόψεις (επεξ.). • Τον διακατείχε ο μόνιμος φόβος των εργαζομένων, μήπως τον απολύσουν (επεξ.). – Πριν από τις δευτερεύουσες προτάσεις που δηλώνουν επιρρηματική σχέση (αιτιο- λογικές, εναντιωματικές, τελικές, συμπερασματικές, χρονικές, υποθετικές και αναφο- ρικές παραθετικές ή προσθετικές). Π.χ.: • Το γραπτό είχε τόσα λάθη, που (= ώστε) απορρίφθηκε ασυζητητί (συμπερ.). • Δε θα άντεχε το κρύο, αν δεν έβγαινε ο ήλιος (υποθετ.). Οι προσθετικές αναφορικές προτάσεις, κοντά στην αναφορική σχέση, προσθέτουν έναν επιρρηματικό προσδιορισμό. Π.χ.: • Ο άριστος μαθητής επιβραβεύεται με έπαινο, που θα του χρειαστεί μελλοντικά (σκοπός, για να…). • Δε θα ταπεινωθούμε, όσο κι αν το θέλουν (εναντίωση, μολονότι). Επίσης, προσθέτουν ένα συμπλήρωμα που δεν είναι απαραίτητο. Π.χ.: • Ο αθλητής, που στα παιδικά του χρόνια φοίτησε σε δημόσιο σχολείο, κέρδισε τον αγώνα. • Η βροχή, που είναι φυσικό φαινόμενο, μούσκεψε τα απλωμένα ρούχα. Στις τελευταίες περιπτώσεις, αν αφαιρεθεί το συμπλήρωμα, δεν αλλοιώνεται το νόημα, όπως γίνεται με τις αναφορικές επιθετικές. Σημ. Το ζεύγος έτσι ώστε πιστεύουμε ότι πρέπει να χωρίζεται με κόμμα, επειδή το έτσι αποτελεί τροπικό ή ποσοτικό προσδιορισμό στην προηγούμενη πρόταση. Π.χ.: • Ο Αριστείδης πολιτεύτηκε έτσι, ώστε δεν προκάλεσε καμιά διαμαρτυρία. Στην έκφραση: Δούλεψε «ρολόι», έτσι ώστε… η λέξη «έτσι» δεν έχει κανένα νόη- μα εκεί που βρίσκεται. – Στις κλητικές προσφωνήσεις. Π.χ.: Πάτερ, δεν έχω εξομολογηθεί. – Σε λέξεις ή φράσεις που θέλουμε απομονώνοντάς τες να τις προβάλουμε (έμφαση). Επίσης, σε παρενθετικές προτάσεις ή παρενθετικά που προσθέτουν ή διευκρινίζουν κάτι. Π.χ.: • Καλώς, δε θα σπαταλώ πλέον χρήματα. • Αλήθεια, πώς τα πήγες στο διαγώνισμα; • Ουφ, έφυγε ο αχρείος. • Μου δίνετε, παρακαλώ, μια εφημερίδα; • Μάλιστα, δάσκαλε, θα είμαι συνεπέστερος εφεξής. • Κατά συνέπεια, του είπα, πλήρωσέ με. • Αν αρρωστήσεις, ο μη γένοιτο, ο γιατρός είναι δίπλα σου. • Πέρυσι, δε θυμάμαι πότε ακριβώς, κατατάχτηκα στον στρατό.