Για μια συντροφιά ανάμεσά μας

22 ΝΙΚΟΣ ΘΕΜΕΛΗΣ νόπολη. Από γενιά σε γενιά, όσο κι αν πρόκοβαν, όσο κι αν ανέβαζαν το κρέδιτον και την υπόληψή τους, όλο και περισ- σότεροι αφομοιώνονταν από τους άλλους ντόπιους. Ίσως γιατί εκείνοι ήταν πολυπληθέστεροι από τους ίδιους, ίσως γιατί επικρατούσα γλώσσα ήταν εκείνη των Σαξόνων. Ίσως ακόμα γιατί όσες από τις θυγατέρες τους δεν παντρευόντου- σαν Γραικούς, στο νέο σπιτικό τους το πρώτο που ξεγράφα- νε ήταν τη μητρική τους γλώσσα, το δεύτερο, να τη μάθουν στα παιδιά τους. Το αντίστροφο, ιδίως με τις Γερμανίδες συμβίες των Ρωμιών, σπάνια συνέβαινε. Γρήγορα τα παιδιά μιλούσαν άπταιστα τα γερμανικά, κουτσαίνοντας στα ρω- μαίικα, προς έκπληξη δυσάρεστη των πατεράδων. Όσο για τους ανάμεικτους γάμους στους κόλπους της ευρύτερης αδελφότητας της ορθοδοξίας, που πλήθαιναν χρόνο με τον χρόνο, εκεί από την πρώτη κιόλας γενιά δυσκολευόσουν να ξεχωρίσεις τους Γραικούς από τους Βλάχους και τους Τραν- συλβανούς. «Όλα κι όλα!» είχε πει ο Θεοφάνης μια και δυο φορές σ’ αυτόν που εκτιμούσε πάνω απ’ όλους, στον μοναδικό συμ- βουλάτορα και φίλο του Παναγιώτη Χατζή Νίκου. «Την κόρη μου θα τη δώσω μόνο σε Γραικό. Θέλω τα εγγόνια μου να μάθουνε και να μιλούν τη γραικική». Κι ας έφθαναν τα προ- ξενιά ακόμα και από βογιάρους, που έρχονταν στη Στεφα- νόπολη να γιατρευτούν από τα ιαματικά νερά της κι αρρώ- σταιναν πιο βαριά οι άμοιροι, όταν ετύχαινε να ακούσουν σε πανηγύρι ή σε γιορτή να τραγουδά σαν αηδόνα η Ζωή, η ακριβή του θυγατέρα.