Για μια συντροφιά ανάμεσά μας

ΓΙΑ ΜΙΑ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΜΑΣ 19 πανηγύρεις της Ευρώπης, από τις επισκέψεις του στην Πό- λη, στη Βούδα, στη Βιέννα, στην Τεργέστη, στο κοντινό τους Βουκουρέστι. Μα πάνω απ’ όλα, απ’ την επίσκεψή του στη μία και μοναδική Κέρκυρα, που, όπως έλεγε, καμία άλλη πόλη μετά τη Βιέννα δεν τον είχε τόσο εντυπωσιάσει. Τι άνθρωποι, τι άρχοντες, τι τρόποι και η γλώσσα των Γραικών η πρώτη. Υπερασπιζόταν το γένος των Γραικών με την πίστη τους, τα ήθη και τα έθιμά τους, που κρατούσανε με πείσμα απέ- ναντι στους Σάξονες, στους Ούγγρους, στους Τρανσυλβα- νούς, στους Βλάχους. Αντίθετα, δεν λογάριαζε πια τον σουλ- τάνο και το ισλάμ ως πραγματική απειλή μετά την πρόσφα- τη συνθήκη ειρήνης με την Αυστρία. Όπως και δεν λογάρια- ζε τις μύχιες σκέψεις για το υποδουλωμένο γένος τόσων κατατρεγμένων που είχαν προσφύγει στη Βλαχία και τη νότια Ρωσία μετά τη νίλα των Ορλοφικών. Πίστευε ότι δεν είχανε ελπίδα. Όσο γι’ αυτά που έγραφε ο Βούλγαρης, και ακολουθούσαν τόσοι και τόσοι, ότι ο Μόσχοβος θα ελευθέ- ρωνε από την ημισέληνο το γένος, τα έβρισκε μάταιες, ίσως και επικίνδυνες κουβέντες. Καλύτερα να καθόντουσαν στ’ αυγά τους. Κάτι ξέρανε από αυτά οι πλέον συνετοί από τους Φαναριώτες. Σημαία του είχε τη γλώσσα τη ρωμαίικη, γι’ αυτήν έδινε με συνέπεια, με πάθος, όλες του τις μάχες. Αυτή θεωρούσε ως τον πιο δυνατό δεσμό, τον μοναδικό, ανάμεσα στους άλ- λους, που αρκούσε για να κάνει την κοινότητα των Γραικών να νιώθει συνοχή, αλληλεγγύη και να ξεχωρίζει. Την ευαγ-