Ιωάννα Κουρκούδιαλου @the_speech_specialist_ Για κάτσε να σου πω... πώς να μιλάς σωστά 100 καθημερινά λάθη
Για κάτσε να σου πω... πώς να μιλάς σωστά
Πρώτη έκδοση Απρίλιος 2025 Επιμέλεια έκδοσης Μαρία Γονιδάκη Επιμέλεια – Διόρθωση Χρήστος Γιαμαρέλλος Σχεδιασμός Oυρανία Λυμπεροπούλου Σελιδοποίηση Γιώτα Μπόμπου Σχεδιασμός εξωφύλλου Ρεντουάν Αμζλάν © 2024, Eκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ και Ιωάννα Κουρκούδιαλου ISBN 978-618-03-4373-1 ΒOΗΘ. ΚΩΔ. ΜΗΧ/ΣΗΣ 84373 Κ.Ε.Π. 6389, Κ.Π. 21691 Eκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Ιπποκράτους 118, 114 72 Αθήνα, τηλ.: 211 3003500 metaixmio.gr • [email protected] Κεντρική διάθεση Ασκληπιού 18, 106 80 Αθήνα, τηλ.: 210 3647433 Bιβλιοπωλεία ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Aσκληπιού 18, 106 80 Aθήνα, τηλ.: 210 3647433 Πολυχώρος, Ιπποκράτους 118, 114 72 Αθήνα τηλ.: 211 3003580, fax: 211 3003581
Ιωάννα Κουρκούδιαλου @the_speech_specialist_ Για κάτσε να σου πω... πώς να μιλάς σωστά 100 καθημερινά λάθη
Στον πατέρα μου, που μου έμαθε να σέβομαι τη γλώσσα μου. Στη μητέρα μου, που μου έμαθε να αγαπώ την ποίηση. Στον Γιώργο, που μου έμαθε τη δύναμη της σιωπής. Στον γιο μου, που μου έμαθε να μιλώ από την καρδιά μου. Σε όλους εκείνους που, χωρίς να το ξέρουν, μου χάρισαν τη φωνή μου.
9 ΓΙΑ KATΣΕ ΝΑ ΣΟΥ ΠΩ... ΠΩΣ ΝΑ ΜΙΛΑΣ ΣΩΣΤΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ .................................... 13 MAΘΕ ΤΟ ΣΩΣΤΟ! 1. αγοραφοβία ή αγοροφοβία; .................... 18 2. άεργος ή άνεργος; ........................... 20 3. αίσθημα ή αίσθηση; .......................... 22 4. αιφνίδιος ή αιφνιδιαστικός; ..................... 24 5. ακατονόμαστος ή ακατανόμαστος; ................ 26 6. ανακάλυψη ή εφεύρεση; ....................... 28 7. ανέκαθεν ή από ανέκαθεν; .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 8. ανενημέρωτος ή ανημέρωτος; ................... 32 9. ανεξαρτητοποιούμαι ή ανεξαρτοποιούμαι; ........... 34 10. ανεξαρτήτως ή ανεξαρτήτου; .................... 36 11. ανεξεταστέος ή αναξεταστέος; ................... 38 12. αντεπεξέρχομαι ή ανταπεξέρχομαι; ................ 40 13. απάγω ή απαγάγω;........................... 42 14. απαθανατίζω ή αποθανατίζω; ................... 44 15. απλώς ή απλά; .............................. 46 16. απολαμβάνει την εμπιστοσύνη ή απολαμβάνει της εμπιστοσύνης; ........................... 48 17. αποποιούμαι τις ευθύνες μου ή αποποιούμαι των ευθυνών μου; ........................... 50 18. ασφαλές ή ασφαλής; ......................... 52 19. αυτές οι παράμετροι ή αυτοί οι παράμετροι; ......... 54 20. γενεαλογικός ή γενεολογικός; ................... 56 21. γενετικό ή γεννητικό; ......................... 58 22. δέστε ή δείτε; .............................. 60
10 ΓΙΑ KATΣΕ ΝΑ ΣΟΥ ΠΩ... ΠΩΣ ΝΑ ΜΙΛΑΣ ΣΩΣΤΑ 23. διαλευκαίνω ή διαλευκάνω; ..................... 62 24. διατίθενται ή διατίθονται; ...................... 64 25. διήρκεσε ή διήρκησε; ......................... 66 26. διφορούμενο ή αμφιλεγόμενο; ................... 68 27. δράττομαι της ευκαιρίας ή δράττομαι την ευκαιρία; . . . . 70 28. δυστύχημα ή ατύχημα; ........................ 72 29. έγκαιρος ή έγκυρος; .......................... 74 30. εισέπραξα ή είσπραξα; ........................ 76 31. εκ των ων ουκ άνευ ή εκ των ουκ άνευ;.............. 78 32. εναντίον ή ενάντια;........................... 80 33. ενδιαφέρων, ενδιαφέρουσα ή ενδιαφέρον;........... 82 34. εν τη ρύμη του λόγου ή ερήμην του λόγου;........... 84 35. εξαιτίας ή χάρη σε; ........................... 86 36. εξ απαλών ονύχων ........................... 88 37. εξεπλάγην, εκπλάγηκα ή εξεπλάγηκα; . . . . . . . . . . . . . . 90 38. επανάλαβε ή επανέλαβε;....................... 92 39. επίδοση ή απόδοση; .......................... 94 40. επί τη ευκαιρία ή επί της ευκαιρίας; ............... 96 41. επί το έργον ή επί τω έργω; ..................... 98 42. επί τούτου, επί τούτω ή εξεπιτούτου; .............. 100 43. έργο ή πάρεργο; ........................... 102 44. ερχόταν ή έρχονταν; ......................... 104 45. έχω απαυδήσει ή έχω απηυδήσει; ................ 106 46. ζάπλουτος ή ζάμπλουτος; ..................... 108 47. ηλεκτρικό ή ηλεκτρονικό; .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 48. θα αποταθώ ή θα αποτανθώ; ................... 112 49. και ούτω καθεξής ή και ου το καθεξής;............. 114 50. κακόηθες ή κακοήθες; ......................... 116 51. καταρχήν ή κατ’ αρχάς; ....................... 118 52. καταχρώμαι ή καταχράζομαι; ................... 120 53. κοινότοπος ή κοινότυπος; ..................... 122
11 ΓΙΑ KATΣΕ ΝΑ ΣΟΥ ΠΩ... ΠΩΣ ΝΑ ΜΙΛΑΣ ΣΩΣΤΑ 54. κυκλοφορικό ή κυκλοφοριακό; .................. 124 55. λανθάνων ή λανθασμένος; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 56. λογικό ή φυσιολογικό; .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128 57. λόγου χάρη ή λόγω χάρη; ..................... 130 58. μακρόθεν ή εκ του μακρόθεν; .. . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 59. μεγέθυνση ή μεγένθυνση;...................... 134 60. μέχρις αποδείξεως του εναντίου ή μέχρις αποδείξεως του εναντίον;.............................. 136 61. μισθωτής ή εκμισθωτής; ...................... 138 62. μύες ή μυς; ............................... 140 63. να επιστήσω την προσοχή ή να εφιστήσω την προσοχή; . . 142 64. ο ασκός του Αιόλου ή οι ασκοί του Αιόλου; .. . . . . . . . . 144 65. Οκτώβριος ή Οκτώμβριος; .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146 66. όσον αφορά ή όσον αναφορά; .................. 148 67. παγετός ή παγετώνας; .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 68. παλιρροϊκός ή παλοιριακός; .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 69. παρά πόδα, κατά πόδας ή παρά πόδας; ............ 154 70. παρεισφρέω ή παρεισφρύω;.................... 156 71. παρεμπιπτόντως ή παρεπιπτόντως; ............... 158 72. παρονομαστής ή παρανομαστής; ................ 160 73. περιβαλλοντικός ή περιβαντολογικός; ............. 162 74. πνέει τα λοίσθια ή πνέει τα ολίσθια; .............. 164 75. πολιτιστικός ή πολιτισμικός; .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 76. πραγματεύομαι ή διαπραγματεύομαι; ............. 168 77. πριν από ή πριν; ............................ 170 78. προ μεσημβρίας ή προ μεσημβρίαν; .............. 172 79. προοιωνίζομαι ή προοιωνίζω; .. . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 80. πρώτη Ιουνίου ή μία Ιουνίου; .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176 81. στη 1 ή στις 1; / στη 01.30 ή στις 01.30; ............. 178 82. στο εδώλιο ή στο ειδώλιο; ..................... 180 83. στο πλαίσιο ή στα πλαίσια; .................... 182
12 ΓΙΑ KATΣΕ ΝΑ ΣΟΥ ΠΩ... ΠΩΣ ΝΑ ΜΙΛΑΣ ΣΩΣΤΑ 84. στύλοι του Ολυμπίου Διός ή στήλες του Ολυμπίου Διός;. . . 184 85. συνίσταται ή συνιστάται; .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186 86. συνονθύλευμα ή συνοθύλευμα;.................. 188 87. τεσσερισήμισι ή τεσσεράμισι;................... 190 88. τεχνικός ή τεχνητός; ......................... 192 89. τέως ή πρώην; ............................. 194 90. της Βουγιουκλάκη ή της Βουγιουκλάκης; .. . . . . . . . . . . 196 91. τις ψήφους ή τους ψήφους; .................... 198 92. τόσο πολλοί ή τόσοι πολλοί; .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 93. του επικεφαλής ή του επικεφαλή; ................ 202 94. υπέρ το δέον ή υπέρ του δέοντος; .. . . . . . . . . . . . . . . 204 95. υποθηκοφυλακείο ή υποθηκοφυλάκιο; ............. 206 96. υπό το μηδέν ή υπό του μηδενός; ................ 208 97. χειρουργός ή χειρούργος; ..................... 210 98. χλοοτάπητας ή χλωροτάπητας; .................. 212 99. ψιλή κυριότητα ή υψηλή κυριότητα; .............. 214 100. ως ή σαν; ................................ 216 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
Μάθε το σωστό!
ΛΑΘΟΣ αγοραφοβία ή αγοροφοβία; Η Μαρία πάσχει από αγοροφοβία, γι’ αυτό αποφεύγει τις πλατείες. 1
19 ΓΙΑ KATΣΕ ΝΑ ΣΟΥ ΠΩ... ΠΩΣ ΝΑ ΜΙΛΑΣ ΣΩΣΤΑ Η Μαρία πάσχει από αγοραφοβία, γι’ αυτό αποφεύγει τις πλατείες. Ο πάσχων από αγοραφοβία αποφεύγει τις πολυσύχναστες πλατείες και τα εμπορικά κέντρα. Η θεραπεία για την αγοραφοβία περιλαμβάνει την αντιμετώπιση των κρίσεων πανικού. Η λέξη «αγοραφοβία» προέρχεται από τις λέξεις «αγορά» (η δημόσια πλατεία ή αγορά, ο χώρος συνάθροισης) και «φόβος» (ο φόβος, η ανησυχία). Η «αγοραφοβία» είναι η φοβία ή το άγχος που προκαλείται σε ανοιχτούς χώρους ή σε μέρη με πλήθος ανθρώπων. Η λέξη «αγοροφοβία» είναι λάθος και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται. ΣΩΣΤΟ ΓΙΑΤΙ;
ΛΑΘΟΣ άεργος ή άνεργος; Τον απέλυσαν και έμεινε άεργος. 2
21 ΓΙΑ KATΣΕ ΝΑ ΣΟΥ ΠΩ... ΠΩΣ ΝΑ ΜΙΛΑΣ ΣΩΣΤΑ Τον απέλυσαν και έμεινε άνεργος. Δεν του αρέσει να εργάζεται – είναι άεργος! Η σωστή χρήση των δύο λέξεων εξαρτάται από το πλαίσιο και την έννοια που θέλουμε να δώσουμε. Το «άεργος» αναφέρεται σε κάποιον που δεν εργάζεται, αλλά χρησιμοποιείται με την έννοια του ατόμου το οποίο επιλέγει να μην εργάζεται ή δεν ασχολείται με κάτι (αδρανής). Δεν είναι ο ίδιος ορισμός με τον «άνεργο», αλλά συνδέεται με την αδράνεια και τη μη δραστηριότητα. Παράδειγμα Ο γιος του είναι άεργος, γιατί δεν αναζητά δουλειά και αφήνει τους μήνες να περνούν. Το «άνεργος» αναφέρεται σε κάποιον που δεν έχει δουλειά, συνήθως λόγω εξωτερικών συνθηκών, όπως η οικονομική κρίση και η έλλειψη ευκαιριών. Η λέξη χρησιμοποιείται για να περιγράψει το άτομο που επιθυμεί να εργαστεί, αλλά δεν βρίσκει δουλειά. Παράδειγμα Είναι άνεργος και ψάχνει συνεχώς για δουλειά. ΣΩΣΤΟ ΓΙΑΤΙ;
ISBN: 978-618-03-4373-1 ΒΟΗΘ. ΚΩΔ. MHX/ΣΗΣ 84373 Η γλώσσα είναι το εργαλείο με το οποίο εκφραζόμαστε, συνδεόμαστε με τους άλλους και αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο γύρω μας. Κι όμως, συχνά τη χρησιμοποιούμε μηχανικά, χωρίς να αναρωτιόμαστε για την ακρίβεια ή τη δύναμη των λέξεων που επιλέγουμε. Το βιβλίο αυτό είναι ένας σύντομος οδηγός που επικεντρώνεται στα πιο συνηθισμένα λάθη του καθημερινού λόγου και λειτουργεί ως σύμμαχος στην προσπάθεια για την ορθή χρήση λέξεων και φράσεων. Χωρίς να γίνεται στείρα καταγραφή κανόνων, κάθε λάθος διορθώνεται, αιτιολογείται η διόρθωση και συνοδεύεται από εύστοχα παραδείγματα. Ένα πρακτικό βοήθημα για όλους, για μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς, για επαγγελματίες, για όσους αγαπούν τη γλώσσα και θέλουν να τη γνωρίσουν και να τη σέβονται. Για κάτσε να σου πω, λοιπόν, πώς να μιλάς σωστά.
www.metaixmio.grRkJQdWJsaXNoZXIy MTY1MTE=